آزادی رسانه‌ها و آزادی بیان دو اصل بسیار محترم در کاستاریکا هستند که استثنایی در آمریکای لاتین است، قاره‌ای که پر از فساد، ناامنی و خشونت روزانه علیه رسانه‌ها است.
دورنمای رسانه‌ای
دورنمای رسانه‌ای متنوع است. چند رسانه گوناگون وجود دارند که سراسر کشور را پوشش می‌دهند، مانند دیاریو اکسترا (Diario Extra)، ناسیون (La Nación)، و کانال ۴۲ (Canal 42)، و همچنین رسانه‌های محلی و منطقه‌ای در هر شکل و نوعی: تجاری، دولتی، فرهنگی، مذهبی، و دانشگاهی. روزنامه‌نگاران این کشور می‌توانند کار خود را به آسانی انجام دهند و چارچوب قانونی مستحکمی برای آزادی بیان وجود دارد.
زمینه سیاسی
همانطور که هیات نمایندگی ناظر از طرف سازمان کشورهای آمریکایی درباره روند انتخاباتی کاستاریکا گزارش داده است، این کشور «نظام انتخاباتی مستحکمی دارد که باعث اعتماد بازیگران مختلف به این روند می‌شود.» تفکیک قوا در کشور مورد احترام است و هیچ حزب چیره‌ای وجود ندارد که هنگام قانون‌گذاری باعث ایجاد بحث و گفتگو میان بازیگران مختلف شود. حکومت معمولا در کار رسانه‌ها دخالت نمی‌کند اما روزنامه‌نگاران گاهی برای دسترسی به اطلاعات دولتی با مشکل روی در رویند.
چارچوب حقوقی
در قانون اساسی کاستاریکا آمده است : هیچ کس نمی‌تواند برای اظهار نظر خود اذیت و آزار شود و این که همه می‌توانند ارتباطاتی آزادانه داشته باشند و دیدگاه‌های خود را بدون سانسور منتشر کنند. بعلاوه، این کشور پیمان آمریکایی حقوق بشر را امضا کرده است که در ماده ۱۳ آن حق آزادی بیان و عقیده برای همه درج شده است و این آزادی بیان نمی‌تواند با هیچ ابزاری محدود شود. هیچ مقرراتی علیه خبرهای نادرست وجود ندارد و به جای آن این کشور برای مقابله با اخبار نادرست به آموزش روی آورده است.
زمینه اقتصادی
پس از تکان‌های برآمده از همه‌گیری کووید-۱۹، کاستاریکا فعالیت اقتصادی خود را بهبود بخشیده است. بزرگ‌ترین منبع درآمد این کشور صادرات تجهیزات پزشکی با کیفیت است و پس از آن صنایع غذایی، شرکت‌های داروسازی، کارخانه‌های تولید لوازم برقی و الکترونیکی، آهنگری و تولید پلاستیک قرار دارند. با توجه به کسری بودجه زیاد این کشور، دولت مخارج خود را در عرصه‌های متفاوت، از جمله تبلیغات، کم کرده است که بر رسانه‌های اثر گذاشت.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
شهروندان اعتماد زیادی به رسانه‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی دارند. تلویزیون اولین منبع دریافت اطلاعات است و پس از آن گفتگو با دوستان و خویشاوندان، شبکه‌های اجتماعی، رادیو و نشریات قرار دارند. روزنامه‌نگاران با هیچ محدودیتی از سوی دولت یا بخش خصوصی مواجه نیستند. گاهی هنگام پوشش تظاهرات، کارمندان رسانه از طرف تظاهرکنندگان تهدید و ترسانده شده‌اند.
ایمنی
امروز در کاستاریکا خبرنگاران با آزار، تهدید یا زندان از سوی دولت روبه‌رو نیستند و زیر نظرداشت قرار ندارند. برخی سیاست‌مداران از رسانه‌ها انتقاد کرده‌اند اما همین موارد هم به ندرت اتفاق می‌افتند. انجام روزنامه‌نگاری مورد حفاظت چارچوب قانونی کشور است و دادگاه‌های قانون اساسی هم از محرمانه بودن منابع خبرنگاران و رازداری حرفه‌ای حفاظت می‌کنند.
