علیرغم قدرت و پویایی برخی از گروههای رسانهای ساموآ، این مجمع جزایر واقع در اقیانوس آرام با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت در حال از دست دادن موقعیت خود به عنوان الگوی آزادی رسانه در منطقه است.
دورنمای رسانهای
ساموآ آبزرور (Samoa Observer) نماد مبارزه برای آزادی رسانهها در این کشور است، روزنامهای مستقل که در ۱۹۷۸ تاسیس شد و از آن زمان مقابل تهدیدها، آزار، و به آتش کشیدن دفترش مقاومت کرده است و اعتباری درخور بین تمام سردبیران منطقه اقیانوس آرام دارد. نشریه اصلی دیگر در کشور ساوالی (Savali)، هفتهنامهای حکومتی به دو زبان (انگلیسی و ساموآیی) است که بر پوشش مثبت اقدامات دولت تمرکز دارد. تیو۱ (TV1) شبکه اصلی تلویزیون کشور حاصل خصوصیسازی رسانه صوتی تصویری دولت است که ساموآ برودکستینگ کورپوریشن (Samoa Broadcasting Corporation) بود. گروه تالاموآ (Talamua) نیز مالک رادیو ساموآافام (SamoaFM) و دیگر رسانهها است و در همین حال ایستگاه رادیوی ملی که ۲ایپی (2AP) نام دارد خود را «صدای ملت» مینامد.
زمینه سیاسی
با وجود این که ساموآ یک دموکراسی پارلمانی با انتخاباتهای آزاد است، اما حزب حفاظت از حقوق بشر (Human Rights Protection Party) چهار دهه قدرت را در دست داشت تا آنکه در آوریل ۲۰۲۱ انتخابات سراسری را با اختلافی اندک به حزب ساموآ متحد در ایمان (Samoa United in Faith) از دست داد، حزب جدیدی که به دست فیامی نائومی ماتافا (Fiamē Naomi Mataʻafa) رهبری میشود. بخشی از دلیل شکست حزب حفاظت از حقوق بشر در این انتخابات برنامههای آن برای لغو چارچوب قانون اساسی و قانون گمرک ساموآ بود که آزادی رسانهها را تهدید میکرد. با این وجود برخی از سیاستمداران هنوز به حمله علیه آزادی رسانه ادامه میدهند.
چارچوب حقوقی
در سال ۲۰۱۳، قانونی که افترا را جرمآنگاری میکرد لغو شد و بارقههایی از امید سر برآورد. اما در دسامبر ۲۰۱۷ ن مجلس زیر فشار تویلائپا سایلیلی مالیلگای (Tuila’epa Sa’ilele Malielegaoi)، نخستوزیر وقت، قانون پیشین را احیا کرد تا او بتواند به روزنامهنگاران منتقد دولت حمله کند. روزنامهنگاران به هیچ وجه تضمینی برای دسترسی به اطلاعات حکومتی ندارند و طفره دولت از ارائه اطلاعات به رسانهها (یا واکنش به انتقاد دائم روزنامهنگاران) با دو بحران بهداشتی (شیوع گسترده سرخک در ۲۰۱۹ و همهگیری کووید-۱۹ در ۲۰۲۰-۲۰۲۱) وخیمتر هم شده است.
زمینه اقتصادی
رسانههای دولتی و خصوصی به کار و فعالیت مسالمتآمیز کنار هم ادامه میدهند و هر یک منابع مالی خاص خود را دارند. در هر دو مورد، پایگاه مالی شکننده است که میتواند منجر به اخراج کارمندان در مواقع بحرانی شود، از شروع همهگیری ویروس کرونا بارها این احراجها رخ داده است.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
جامعه ساموآ ۹۸ درصد مسیحی است (که ۸۰ درصد پروتستان هستند). کلیساهای پروتستان و کاتولیک حضوری پررنگ در رسانهها دارند، حضوری که از ۲۰۱۷ تقویت هم شد وقتی مسیحیت در مقدمه قانون اساسی دین رسمی کشور معرفی شد. موضوعهایی نظیر خشونت مبتنی بر جنسیت، حقوق همجنسگرایان، و سقط جنین از عرصه بحث و مناظره عمومی مستثنی هستند. قدرت گرفتن حزب «ساموآ متحد در ایمان» در سال ۲۰۲۱ هم این گرایشها را تایید کرد.
ایمنی
اتحادیه روزنامهنگاران (غرب) ساموآ (The Journalism Association of (Western) Samoa) قهرمان پیشتاز آزادی رسانهها است و تهدیدها علیه رسانهها را جدی میگیرد. در سال ۲۰۲۰ تویلائپا، نخست وزیر وقت در واکنش به نوشته روزنامهنگاری که خوشایندش نبود تهدید کرد فیسبوک را ممنوع خواهد کرد و خود شخصا از یک وبلاگنگار به اتهام افترا شکایت کرد.