در حالی که مقامهای دولتی تلاشهایی برای بهبود آزادی رسانه انجام دادهاند و سعی کردهاند عدالت را در ماجرای ترور جان کوچیاک (Jan Kuciak) روزنامهنگار تحقیقی اجرا کنند اما این پیشرفت کند بوده است و روزنامهنگاران در فضایی خصمانه کار میکنند. هم رسانههای دولتی و هم رسانههای خصوصی نسبت به منافعی خارج از عرصه روزنامهنگاری آسیبپذیر هستند.
دورنمای رسانهای
پر ببینندهترین رسانه تلویزیون خصوصی تیوی مارکیزا (TV Markíza) است که با وجود تغییر مالکیت در سال ۲۰۲۰ استقلال سردبیری آن حفظ شده است. رسانه دولتی آرتیویاس (RTVS) هم باوجود آسیبپذیری در کارهای خود نسبت به منافعی خارج از عرصه روزنامهنگاری، موقعیت قدرتمند خود را در بازار رسانههای کشور حفظ کرده است ولی این فشارها باعث شده است بسیاری از روزنامهنگاران در پنج سال گذشته این رسانه را ترک کنند. این کشور سنت روزنامهنگاری تحقیقی قدرتمندی دارد که در چند روزنامه و رسانه آنلاین دیده میشود.
زمینه سیاسی
به دلیل درگیریهای داخلی میان اکثریت حاکم بر کشور، برنامههای بلندپروازانه دولت برای بهبود آزادی رسانه و استقلال رسانهها بعد از قتل جان کوچیاک، روزنامهنگار تحقیقی در سال ۲۰۱۸، با کندی در حال اجرا است. در حالی که دیگر خبری از حمله اعضای دولت علیه رسانهها نیست، اما مخالفان دولت، و به ویژه روبرت فیکو (Robert Fico) نخستوزیر سابق، تا جایی پیش رفتهاند که اتهامهای بیاساس کیفری علیه روزنامهنگاران تحقیقی مطرح میکنند.
چارچوب حقوقی
روزنامهنگاران اسلواکی به شکل سنتی از قانون قدرتمند آزادی اطلاعات بهرهمند بودهاند و رویه قضایی از حقوق آنها دفاع میکند. دولت کنونی پس از به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۰ وعده قانونهایی جدید برای بهبود حفاظت از روزنامهنگاران و منابع آنها داد و قول داد استقلال مالی و سردبیری رسانههای دولتی را تقویت کند، شفافیت مالکیت و منابع مالی رسانهها را افزایش و مجازات زندان را برای افترا کاهش دهد. با این وجود انجام این وعدهها با کندی به پیش میروند.
زمینه اقتصادی
استقلال سردبیری رسانه های اصلی در خطر است: چندین رسانه خصوصی در تملک گروه کوچکی از الیگارشها هستند و رسانه همگانی آرتیویاس به دلیل هزینه زیاد مجوز رسانههای دیداری و شنیداری به بودجه دولتی وابسته است. در همین حال، برخی از رسانههای خصوصی کوچکتر به دلیل حمایت مخاطبان خود و الگوی اشتراک آنلاین توانستهاند در این فضا رشد کنند. با این وجود در کل، بازار کوچک کشور و پدید آمدن شبکههای آنلاین چالش بزرگی برای ارائه با کیفیت خبرها ایجاد کرده است.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
در حالی که جامعه اسلواکی بیشتر محافظهکار است اما بیشتر رسانهها لیبرال هستند که باعث ایجاد تنش بین آنها و جامعه میشود. از روزنامهنگاران، به ویژه زنان، انتقاد میشود و گاهی برای پرداختن به موضوعهایی مانند جنسیت یا آزار جنسی در فضای آنلاین مورد حمله قرار میگیرند. مخالفان تمهیدات دولت برای مبارزه با همهگیری کووید-۱۹ یا مبارزه با فساد که با حملههای کلامی برخی سیاستمداران منتقد دولت تشویق میشوند هنگام تظاهرات یا در شبکههای اجتماعی به روزنامهنگاران توهین کردهاند یا آنها را آزار دادهاند. فضای خصمانه کنونی در نقطه مقابل حمایت گسترده شهروندان از روزنامهنگاران پس از ترور جان کوچیاک است.
ایمنی
ترور جان کوچیاک، روزنامهنگار تحقیقی و نامزدش مارتینا کسنیروا (Martina Kusnirova) در سال ۲۰۱۸ چرخشگاهی فاجعهبار بود. در حالی که دو نفر از خاطیان و یکی از معاونان آنها محکوم شدند اما محاکمه ماریان کوچنر (Marian Kocner)، آمر اصلی قتل و شریک او در این جرم هنوز ادامه دارد. چرایی نظرداشت غیرقانونی کوچیاک و سی روزنامهنگار دیگر پیش از قتل او نیز هنوز روشن نشده است. روزنامهنگاران اسلواک علاوه بر حملههای پیاپی آنلاین علیه خود، هنگام تظاهرات در اعتراض به محدودیتهای مرتبط با کووید-۱۹ قربانی خشونت جسمی هم شدهاند.