لهستان با آنکه دورنمای رسانهای متنوعی دارد اما آگاهی همگانی از آزادی رسانهها همچنان ضعیف است. دولت پس از تبدیل رسانههای همگانی به ابزار پروپاگاندا، تلاشهای خود را چند برابر کرده است تا موضع سردبیری رسانههای خصوصی را تغییر دهد و اطلاعات درباره موضوعهای حساس را کنترل کند.
دورنمای رسانهای
بازار رسانههای خصوصی کمابیش متنوع است و رسانههای مستقل پتاثیرگذاری مانند تیویان (TVN)، روزنامه گزتا ویبورچزا (Gazeta Wyborcza) یا سایت خبری Onet.pl دارد، اما رسانههای همگانی، به ویژه تیویپی (TVP)، ابزار پخش پروپاگاندای دولت هستند. شرکتی دولتی ۲۰ روزنامه از ۲۴ روزنامه محلی در کشور را خرید و رسانههای محلی خصوصی با رقابت شدید رسانههای دولتی روبهرو هستند.
زمینه سیاسی
دولت پس از مهار رسانههای همگانی، اکنون با راهبرد «پیشگیری از قطبی شدن» سعی در اثرگذاری بر مواضع سردبیری رسانههای خصوصی دارد و استقلال آنها را تهدید میکند. شرکت حکومتی پولسکاپرس (PolskaPress) شبکهای از روزنامههای محلی را خرید و تیویان، بزرگترین گروه رسانهای مستقل، با مقررات سیاستزده و قانونگذاریهای سوگیرانه، زیر فشار قرار دارد. اعضای دولت پیدرپی به روزنامهنگاران منتقد حمله میکنند.
چارچوب حقوقی
در حالی که آزادی رسانه و حق دسترسی به اطلاعات در قانون اساسی تضمین شده است اما دولت سعی کرده است با تصویب قانونهای ویژه آنها را محدود کند. در نتیجه از سپتامبر ۲۰۲۱، روزنامهنگاران با ممنوعیتهای خودسرانه و نامتناسب نسبت به پوشش اخبار در نزدیکی مرز با بلاروس روبهرو شدهاند. به گونهای مشابه، در حالی که محرمانه بودن منابع روزنامهنگاران در قانون مقرر شده است اما مقامهای دولتی در برخی موارد سعی کردهاند آن را نادیده بگیرند. «توهین» به برخی نهادها همچنان میتواند با مجازات زندان همراه باشد.
زمینه اقتصادی
رسانههای همگانی توسط دولت تامین مالی میشوند اما رسانههای خصوصی نیز به مشترک پذیری در بازار کمابیش بزرگ لهستان برای درآمد خود حساب میکنند. ایستادگی رسانههای خصوصی تلاش برای تضعیف شدن از راه تصویب مالیات ویژهای بر درآمد تبلیغات را ناکام کرد. تبلیغات دولتی بیشتر میان رسانههای هوادار دولت پخش میشود و شفافیتی در این باره وجود ندارد.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
قطبیشدن روزافزون جامعه منجر به افزایش حملههای کلامی علیه روزنامهنگاران شده است. محافظهکاران تلاش میکنند روزنامهنگاران را از پوشش مسائل مرتبط به جنسیت یا دگرباشان جنسی بازدارند. توهین به مقدسات با زندان مجازات میشود. با این وجود رسانههای مستقل از حمایت قوی بخشهایی از جامعه برخوردار هستند که برای نمونه علیه قانونی که تیویان را هدف قرار داده بود اعتراض کردند.
ایمنی
میزان خشونت پلیس و گروههای افراطی مخالف جنبش «اعتصاب زنان» که در ۲۰۲۰ به اوج خود رسید اکنون کاهش یافته است. با این وجود حملههایی علیه روزنامهنگاران نشان داد مقامهای اجرای قانون و ماموران پلیس نمیتوانند به گونهای کارآمد از آنان حفاظت کنند یا حقوق آنها را هنگام اعتراضهای مردمی تضمین کنند. در ۲۰۲۱، آنها با بازداشتهای خودسرانه و خشن خبرنگاران را از پوشش بحران پناهندگان در مرز بلاروس بازداشتند.