بلاروس تا زمان حمله روسیه به اوکراین خطرناکترین کشور اروپا برای روزنامهنگاران بود و همچنان به اذیت و آزار رسانههای و خبرنگاران مستقل ادامه میدهد.
دورنمای رسانهای
از زمان انتخاب مجدد و جنجالی الکساندر لوکاشنکو (Alexander Lukashenko) به رهبری حکومت در اوت ۲۰۲۰، رسانههای بلاروس با سرکوب بیسابقهای از طرف مقامهای دولتی روبهرو بودهاند. توت.بای (Tut.by) محبوبترین سایت خبری کشور مجوز رسانه خود را از دست داد و مسدود شد و مورد یورش و بازرسی قرار گرفت. این رسانه همچنین مورد محاکمه کیفری قرار گرفت و سپس برچسب «افراطی» خورد و ممنوع شد. بیشتر رسانههای مستقل نیز با سرنوشتی مشابه مواجه بودهاند. برخی به انتشار از خارج از کشور ادامه میدهند. تنها رسانه دولتی بیتیآرسی (BTRC) بهگونهای عادی به کارهای خود ادامه میدهد و پروپاگاندای رژیم را پخش میکند.
زمینه سیاسی
مقامهای دولتی برای ساکت کردن روزنامهنگاران مستقل از سانسور، خشونت و بازداشت جمعی بهره میگیرند و یورشهایی هماهنگ را برای حمله به خانه و دفتر روزنامهنگاران و رسانهها ترتیب دادهاند و اتحادیه روزنامهنگاران بلاروسی را منحل کردند. در مه ۲۰۲۱ آنها همچنین به تروریسم دولتی روی آوردند و یک هواپیمای مسافرتی را ربودند تا رامان پراتاسویچ (Raman Pratasevich) روزنامهنگار منتقد دولت را بازداشت کنند و سپس در تلویزیون حکومتی او را به «اعتراف» مجبور کردند.
چارچوب حقوقی
مقامهای بلاروسی قانونهایی تدوین کردهاند تا روایشی حقوقی برای حملههای خود علیه آزادی رسانه داشته باشند، با افزودن مصوبههایی به قانون که در اصلاحات مه ۲۰۲۱ انجام شد. دستگاه قضایی نیز شروع به متهم کردن روزنامهنگاران مستقل به «افراطیگری» کرده است که با مجازاتی تا ۷ سال زندان همراه خواهد بود. از اوت ۲۰۲۱ نزدیک ۲۰ رسانه را با برچسب افراطی معرفی کردهاند .
زمینه اقتصادی
بیشتر رسانههای مستقل بلاروس اکنون یا خارج از کشور به فعالیتهای خود ادامه میدهند یا مجبور به تعطیلی و توقف انتشار خود شدهاند. آنها اکنون به طور عمده با کمکهای خارجی تامین مالی میشوند. پیش از ۲۰۲۰، آنها از درآمد تبلیغات هم برخوردار بودند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
بلاروس چهارمین زندان بزرگ دنیا برای روزنامهنگاران است که بسیاری از آنها زن هستند. از آن میان میتوان به داریا چولتسوا (Daria Chultsova) و کاتسیارینا آندریوا (Katsiaryna Andreyeva) را نام برد که به دلیل پخش زنده تظاهراتی بدون مجوز به دو سال زندان محکوم شدند. آمادگی دولت برای زندانی کردن زنان امری جدید است و حاکی از پایان دوران مدارای پدرسالارانه مقامهای کشور نسبت به زنان است چرا که نقش چشمگیر زنان در اعتراضهای مردمی بعد از انتخابات برای آنها غیرمنتظره بود.
ایمنی
بسیاری از روزنامهنگاران مجبور به فرار از کشور شدهاند، کشوری که تا زمان حمله کرملین به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ و سرکوب نظاممند رسانهها در روسیه، خطرناکترین کشور اروپا برای روزنامهنگاران بود. مقامهای بلاروسی به شکلی نظاممند روزنامهنگاران را هدف قرار میدهند و آنها میتوانند قربانی بازداشت، جستجو، و گاهی ضرب و شتم و بدرفتاری در زندان شوند.