افغانستان : حرفه‌کاران رسانه‌ها چه با حمله‌ها و انفجارها و چه با ویروس کرونا بر فهرست مرگ افزوده می‌شوند
روزنامه‌نگاران در افغانستان هفته‌ای مرگبار را پشت سر گذاشتند. دو کشته در انفجار ماین بر سر راه موتر کارمندان تلویزیون خورشید و مرگ دو تن دیگر پس از ابتلا به ویروس کرونا. گزارش‌گران بدون مرز (RSF) نگرانی خود را اعلام و خواهان حفاظت از حرفه‌کاران اطلاع‌رسانی در برابر خشونت و حمله‌ها و همه‌گیری ویروس کرونا است.
موتر حامل کارمندان تلویزیون خورشید در کابل با انفجار ماین هدف حمله قرار گرفت. زمیر امیری خبرنگار و شفیق‌الله ذبیح کارمند بخش تکنیک این رسانه در این انفجار کشته شدند. چهار همکار دیگر این رسانه از این میان مدینه مروت زخمی شدند. این خبرنگار می‌گوید :« دقایقی پس از حرکت موتر انفجار اتفاق افتاد. صدای وحشتناکی که موتر را از جای خود بلند کرد. همه ما از چوکی‌هایم پرتاب شدیم. در یک لحظه همکارانم را خون آلود دیدم. دیگر چیزی نفهمیدم. آسیب گوش و چشمم همچنان ادامه دارند.» این انفجار در شام ۱۰ جوزا ۱۳۹۹ در نزدیکی دفتر تلویزیون خورشید به وقوع پیوست و همان شب گروه دولت اسلامی - داعش مسولیت آنرا بر عهده گرفت.
رضا معینی مسوول دفتر افغانستان و ایران RSF در این باره می‌گوید :« ما خواهان تحقیق و بررسی جدی در باره این حمله هستیم تا مسوولان آن شناسایی و به دست عدالت سپرده شده و مجازات شوند. دولت افغانستان باید به بی توجه شدن نسبت به افزایش خشونت علیه خبرنگاران و رسانه‌ها و بخشودگی از مجازات که درندگان آزادی اطلاع‌رسانی از آن بهرمند می‌شوند، پایان دهد.»
این نخستین حمله به تلویزیون خورشید نیست به تاریخ ۱۳ اسد ۱۳۹۸ نیز موتر حامل کارکنان خورشید با انفجار ماین مغناطیسی جاسازی شده در یک بایسیکل، مورد حمله قرار گرفت که در نتیجه آن چند تن از همکاران این رسانه زخمی شدند.
با آنکه داعش مسوولیت این حمله را چون چندین حمله مرگبار دیگر به رسانه‌ها در چند سال گذشته برعهده گرفته است، اما به گفته بسیاری از ناظران نام داعش از سوی برخی شاخه‌های طالبان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مسوولان امنیت ملی که خواهان فاش شدن نامش نیست تایید می‌کند که : « نتیجه برخی از تحقیق‌ها نشان داده شد که حمله از سوی شاخه‌هایی از طالبان انجام شده است، اما داعش مسوولیت آنرا بر گردن گرفته است. علاوه بر این «مارک داعش» از سوی نیروهای داخلی و برخی از کشورهای خارجی بزرگنمایی می‌شود. امریکایی‌ها برای بی‌گناه نشان دادن طالبان و ایرانی ها برای نفوذ و حضورشان در افغانستان از آن استفاده می‌کنند.»
موافقتنامه صلح که به تاریخ ۲۹ فوریه میان طالبان و ایالات متحده امریکا امضا شد، با آنکه در کاهش حمله به رسانه‌ها نسبت به سال‌های گذشته تاثیر داشته است، اما به کم کردن خشونت‌ها علیه خبرنگاران پایان نداده است. از آغاز سال میلادی ۲۰۲۰ RSF دست‌کم ۲۷ مورد خشونت علیه خبرنگاران را در افغانستان شمارش کرده است.
دست کم ۷۰ خبرنگار و همکار رسانه‌ها دچار ویروس کرونا
خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها در افغانستان تنها زیر آوار تروریسم و خشونت نیستند. شمار بسیاری از آنها به ویروس کرونا نیز مبتلا شده‌اند. بنا بر اطلاعات جمع‌آوری شده از سوی RSF از ۸ حمل ۱۳۹۹ که همه‌گیری بیماری رسما تایید شد تا امروز دست‌کم ۷۰ تن از خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای به کوید نزده مبتلا شده‌اند. شمار بسیاری از آنها در سراسر کشور از به دلیل نداشتن امکانات مالی و پزشکی از درمان مناسب محروم هستند. از این میان سلیمان یوسفی راننده آریانا نیوز و نصیر احمد صاپی خبرنگار تلویزیون ملی در ننگر بر اثر این بیماری جان باخته‌اند. افغانستان امروز در جهان بیشترین شمار کارمندان رسانه‌ای مبتلا به کرونا را دارد. تنها در کابل شمار دچار شدگان نزدیک به ۵۰ تن است.
یکی از این بیماران در کابل می‌گوید : « تا امروز هیچ نهادی کمک دریافت نکرده‌ایم. نه از دولت و نه از رسانه‌ها و نه نهادهای حمایت از خبرنگاران. بخش کلانی از کمک‌های دولتی با ناکارآمدی و فساد ضایع می‌شوند. رسانه‌ها امکان زیادی ندارند، حتا برخی از آنها تونایی پرداخت حقوق ما را هم ندارند. و نهادهای حمایت از خبرنگاران می‌گویند بودجه ندارند. بودجه آنها از پرداخت حق عضویت‌ها تامین می شود و خبرنگاران حق عضویت پرداخت نمی‌کنند. من امروز سه روز است که برای تست و یا دریافت ادویه به شفاخانه ها می‌روم اما می‌گویند ندارند! خودم هم امکان خرید ادویه و بستری شدن در بیمارستان را ندارم.»
« خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها در افغانستان در معرض آسیب‌های جدی هستند.شرایط برای انجام وظیفه‌شان بیش از پیش خطرناک شده است. پذیرفتنی نیست که حرفه‌کاران رسانه‌ها چه با حمله‌ها و انفجارها و چه با ویروس کرونا بر فهرست مرگ افزوده شوند. حکومت افغانستان، رسانه‌ها و نهادهای حامی خبرنگاران همگی مسوول هستیم و باید همه تلاش را برای حفاظت از روزنامه‌نگاران انجام دهیم.»
به تاریخ ۱۴ حمل ۱۳۹۹ گزارش‌گران بدون مرز با انتشار اطلاعیه‌ای توصیه‌های مسلکی و صحی را برای مقابله با و در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا منتشر کرد.
در رده بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۲۰ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۲ قرار دارد.
افغانستان
