طالبان و گروه دولت اسلامی حفره‌های سیاه معلومات را در افغانستان گسترش می‌دهند

در حالی که برخی دولت‌ها به شمار ایالات متحده آمریکا، ایران، ناروی و قطر به « عادی» سازی روابط خود با طالبان اقدام کرده‌اند و گروهی از مسوولان سیاسی در افغانستان در کنار طالبان بر میز مذاکره برای صلح نشسته‌اند، این گروه مسلح حمله‌های بی‌رحمانه خود را علیه افراد ملکی شدت داده‌ است و با ایجاد نا امنی آشکارا آزادی اطلاع رسانی در کشور را تهدید می‌کند. در مناطقی از بدخشان تا ننگرهار و از بغلان تا نورستان دهشت افکنی طالبان و دولت اسلامی بیشتر شده است. در مناطق تحت کنترل آن‌ها آزادی اطلاع رسانی وجود ندارد و این مناطق به «حفره‌های سیاه معلومات» تبدیل می‌شوند. ژورنالیستان یا به شکل مستقیم هدف حمله قرار می‌گیرند، بمانند حمله با بم دستی به دفتر رادیو دنیای نوین به تاریخ ١٧ جوزا، در شهر چاریکار ولایت پروان و یا انفجار به تاریخ ٢٤ جوزا سال روان در دفتر آژانس خبری پژواک و آسیب رساندن به دفتر صدای امریکا در شهر جلال‌آباد، که منجر به زخمی شدن دو خبرنگار و خسارات به دفاتر این دو رسانه شد. برخی منابع این حمله را « نخستین اقدام گروه دولت اسلامی» علیه رسانه‌ها به شمار آورده‌اند. و یا در مناطقی که منازعه شدت دارد بمانند ننگرهار و بغلان، ژورنالیستان و رسانه‌ها مجبور به کاهش و یا حتا توقف کامل فعالیت‌های خود می‌شوند. این مناطق نیز به بخش‌هایی از ولایاتی چون هلمند یا خوست تبدیل می‌شوند، که پیش از این طالبان در آن‌ها با حکومت وحشت برای رسانه‌ها «حفره‌های سیاه معلومات» ساخته‌اند. خبرنگار یکی از رسانه‌های جلال‌آباد که خواهان فاش شدن نامش نیست، به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید « در ننگرهار همیشه ناامنی وجود داشته است اما در ماه‌های اخیر وضعیت امنیتی برای باشندگان و از جمله برای ژورنالیستان خراب‌تر شده است. حمله گروه‌های مسلح بیشتر شده است اما ما امکان نشر خبر‌های آنرا نداریم. قوای امنیتی و دفاعی به ما می‌گویند در این مناطق امنیت ما را تأمین کرده نمی‌توانند و ما هم نمی‌خواهیم خبرنگاران خود را بدون حفاظت در خطر قرار دهیم.(...) کار برای خبرنگاران زن در رسانه‌ها مشکل‌تر شده است،مدتی است که برخی از آن‌ها حتا نمی‌توانند به تنهایی از خانه خود خارج شوند.» در شهر جلال‌آباد دست کم هشت رادیو، سه تلویزیون و چهار نشریه فعالیت دارند. دست کم نزدیک به شصت ژورنالیست به شمول بیست زن برای این رسانه‌ها کار می‌کنند. این روزنامه‌نگار اضافه می‌کند « در میان قربانیان ملکی ماه‌های اخیر دو خبرنگار سابق هم بوده‌اند، مفتی معین‌شاه حقانی که یک رادیو مذهبی به نام سپین غر را اداره می‌کرد و در تاریخ ٨ سرطان به دست افراد مسلح ناشناس در نزدیکی جلال آباد به قتل رسید. و انگیزه شینواری همکار شماری از رسانه‌های که با انفجار بم دستی در موترش در تاریخ ۲۱ دلو به شدت جراحات برداشت و سه روز بعد و در پی جراحات جان سپرد. این دو از اعضای شورای ولایتی ننگرهار بودند. بنا بر اطلاعات گردآوری شده از سوی گزارش‌گران بدون مرز، هم‌اکنون از بیست و دو ولسوالی این ولایت، شش به کنترل گروه‌های مسلح حامی دولت اسلامی در آمده است. در شمال کشور نیز وضعیت امنیتی بهتر نیست. شیر محمد درخشنده مدیر شبکه تلویزیونی تنویر در بغلان، به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید « شدت گرفتن حمله‌ها در شمال خصوا در بدخشان غیر منتظره بود. حضور طالبان در منطقه‌ای که به شکل نسبی آرام بود، در میان مردم و فعالان رسانه‌ای دهشت آفریده است. ناامنی‌ بیشتر شده است که بر کار ما تأثیر دارد. گروه‌های مسلح از ما می‌خواهند بی‌طرف باشیم و در اصل مقصودشان این است که برای نشر خبرها از قواعد آن‌ها پیروی کنیم.» طالبان و دیگر گروه های مسلح، متأسفانه تنها نیروهایی نیستند که برای رسانه‌ها محدودیت ایجاد می‌کنند. جنگ‌سالاران و مسوولان سیاسی محلی نیز ژورنالیستان را تهدید می‌کنند. قوای دولتی و پلیس نیز با ممانعت از پوشش خبری برخی عملیات نظامی در خبر رسانی آزاد خبرنگاران اخلال ایجاد می‌کنند. افغانستان هر روز بیشتر به جنگ داخلی همه‌گیری وارد می‌شود. در این جنگ دشمنان آزادی اطلاع رسانی از همه توان خود برای اخلال در گردش آزاد اطلاعات استفاده می‌کنند. در تاریخ ۱۴ سرطان ۱۳۹۴ رئیس جمهور محمد اشرف غنی، در جلسه شورای امنیت ملی طالبان را به ارتکاب جنایت جنگی در ولسوالی جلریز در ولایت میدان وردک متهم کرد. این ولسوالی در روزهای ١٢ و ١٣ سرطان صحنه حمله وسیعی از سوی طالبان بود که در آن تعدادی از افراد ملکی و پولیس کشته شدند. در تاریخ ۲۸ می سال روان، ژورژت گانون مدیر حقوق بشر ھيات معاونت ملل متحد در افغانستان (يوناما) حمله‌ به افراد ملکی را از مصادیق جنایت جنگی اعلام کرده بود. در همین روز گلبدین حکمتیار، بنیان‌گذار و رهبر حزب اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای از افراد حزب خود خواست از داعش حمایت کنند. در این اطلاعیه آمده است : « اگر جنگ بين طالبان امارتى و آن عده جنگجويان طالب باشد که از امارت اسلامى خارج شده و با دولت اسلامى (داعش) يک جا شده؛ جنگجويان يادشده را حمايت کنيد.» گلبدین حکمتیار و افراد حزبش از از متهمان قتل شماری از خبرنگاران از جمله زکیه زکی مدیر رادیو صدای صلح در ولایت پروان، هستند. سید ظفر هاشمی، معاون سخنگوی رئیس جمهور افغانستان در باره حفاظت از ژورنالیستان به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید: « رئیس جمهور و دولت افغانستان نسبت حفاظت آزادی بیان و آزادی معلومات تعهد سپرده‌اند. اما افغانستان در حال جنگی است که به ما تحمیل شده . دشمنان می‌خواهند به دستاوردهای سیزده سال گذشته ما را و از جمله به آزادی معلومات صدمه وارد سازند. دولت در حفاظت از خبرنگاران همه کوشش خود را می‌کند و در ساحه‌هایی که جنگ شدت دارد، قوای دولتی در خدمت تأمین امنیت ژورنالیستان و رسانه‌ها هستند تا آن‌ها در امنیت به کارشان ادامه دهند. » این روزنامه‌نگار سابق در باره مذاکرات با طالبان و مساله مصونیت از کیفر برای جنایات انجام شده علیه ژورنالیستان تأکید می‌کند : « در هر منازعه همه افراد مسوول به دنبال راه‌ حل‌های سیاسی برای پایان دادن به جنگ هستند. اما هر مذاکراتی باید بر پایه اصولی باشد، برای دولت ما این اصول قانون اساسی است، که همه طرفین باید آن را بپذیرند و به آن احترام بگذارند، قانون اساسی ما آزادی بیان را تضمین می‌کند. صلح باید در خدمت دولت قانون‌مدار باشد. در یک دولت قانون‌مدار هر کسی که قانون را نقض کند، باید به پنجه قانون سپرده شود. کسانی که بر خلاف قانون برای آزادی بیان و معلومات محدودیت ایجاد کرده و برای خبرنگار مشکل به وجود آورده باید مجازات شود.»