درافغانستان حضور خبرنگاران زن درعرصه مطبوعات کمرنگ شده است
سازمان:
مشکلاتى چون کشته شدن خبرنگاران زن ، عدم رسيدگى جدى به دوسيه هاى آنان ، تهديدها و غيره در مسير فعاليت خبرنگاران زن سبب کم رنگ شدن حضور زنان در عرصه مطبوعات افغانستان شده است.
اين مطلب را رحيم الله سمندر رئيس انجمن آزاد ژورنالستان افغانستان و رئيس مرکز بين المللى ژورناليزم به تاريخ ٢٣ حوت سال گذشته به آژانس خبرى پژواک بيان کرد .
وى گفت که شمار خبرنگاران زن در سطح کشور در سال ١٣٨٣ حدود ٥٠٠ تن بود و اين رقم در سال ١٣٨٥ به حدود ٣٥٠ تن کاهش يافت .
به باور موصوف، اين رقم از خبرنگاران زن در سال ١٣٨٦ امکان دارد کم تر شده باشد و يا هيچ رشد نکرده باشد.
به گفته سمندر ، مشکلات زيادى که در عرصه فعاليت خبرنگاران زن موجود است، سبب اين امر شده است .
موصوف، به کشته شدن شيما رضايى گوينده تلويزيون خصوصى طلوع ، ذکيه ذکى رئيس راديو صلح ولايت پروان و شکيبا څانگه آماج گوينده تلويزيون خصوصى شمشاد اشاره کرد که طى بيش از سه سال گذشته،از جانب افراد ناشناس صورت گرفته است .
وى مى گويدکه قتل اين خبرنگاران ، عدم رسيدگى جدى به دوسيه هاى آنان و اعلان نکردن نتايج بررسى اين قتل ها، خود تاثير بسيار زيادى در کم رنگ شدن حضور زنان در عرصه مطبوعات داشته است
عبدالاحد رنجبر شوهر ذکيه ذکى نيز در گفتگو با آژانس خبرى پژواک شکايت نمود که با وجود گذشت بيش از ٩ ماه از قتل ذکيه ، تاکنون عاملين اين قتل دستگير نشده اند .
وى مى گويدکه بعد از قتل ذکيه ٣٥ ساله که در منزلش تيرباران گرديد، سه تن به اتهام قتل دستگير شدند که بعد از ٤٥ روز رها گرديدند و بعد از آن، ديگر هيچ کسى به اتهام اين قتل تعقيب و دستگير نگرديده است .
موصوف افزود که او طى اين مدت بارها به ارگان هاى حکومتى مراجعه نموده ، اما از سوى آنان براى تعقيب اين دوسيه و رسيدگى به آن، هيچ کارى صورت نگرفته است .
وى ادعا دارد که افراد بلند پايه دولتى و کسانى که در قدرت هستند به علت رقابت ها و ترس از افشاگرى هاى ذکيه، از جنايات واعمال آنها ذکيه را به قتل رساندند و اين افراد خود مانع رسيدگى به اين دوسيه مى گردند.
رنجبر در مورد معلومات بيشتر را ارايه نکرد.
آژانس خبرى پژواک در مورد دوسيه ذکيه ذکى با مسوولين رياست عمومى امنيت ملى ، رياست مبارزه عليه تروريزم وزارت داخله ، څارنوالى ولايت کابل ، څارنوالى و قوماندانى امنيه ولايت پروان گفتگو نمود، اما موفق به دريافت اين دوسيه نگرديد.
همچنان اسدالله مبارز رئيس څارنوالى استيناف زون شرق شهر کابل گفت که دوسيه شيما رضايى که در سن ٢٤ سالگى به تاريخ ٢٨ ماه ثور سال ١٣٨٤ در خانه اش به ضرب گلوله به قتل رسيد ، به رياست تحقيق څارنوالى رياست امنيت ملى ارسال يافته است .
اما يک منبع څارنوالى رياست امنيت ملى گفت که دوسيه شيما به آن رياست ارسال نشده است .
شکيبا څانگه آماج خبرنگار ديگرى است که به تاريخ دهم جوزا سال١٣٨٦ در عمر ٢٢ سالگى در منزلش به قتل رسيد.
عبدالشکور آخندزاده رئيس ديوان جزاى محکمۀ استيناف ولايت کابل به آژانس خبرى پژواک گفت که در قتل شکيبا، در محکمه ابتدايى پدر وى قاتل شناخته شده و به ده سال حبس تنفيذى محکوم گرديده است .
همچنان به گفتۀ وى، شخص ديگر به نام آرش به جرم مرتکب شدن يک عمل منکر مسبب قتل شناخته شده و به شش ماه حبس تنفيذى، محکوم شده است .
موصوف ، در مورد چگونگى عمل منکر که آرش مرتکب آن شده است توضيحات نداد و افزود که در مورد دوسيه مذکور تاکنون در محکمه استيناف فيصله صورت نگرفته است .
آژانس خبرى پژواک تلاش نمود که با اعضاى خانواده هاى څانگه آماج و شيما رضايى نيز گفتگوى داشته باشد ، اما موفق نگرديد.
سمندر از مشکلات امنيتى ، ممانعت هاى فاميلى ، نبود امکانات کار براى زنان در ولايات دور دست ، انفکاک شمارى از کارمندان زن به علل مختلف ، بدنام ساختن شمارى از خبرنگاران زن ، عدم توجه به ظرفيت سازى براى خبرنگاران زن وغيره را نيز به عنوان علل کاهش حضور زنان در عرصه مطبوعات ياد کرد .
وى به گونه نمونه برکنارى شمارى از خبرنگاران زن به خصوص از رسانه هاى تصويرى به نام هاى گوناگون را ياد کرد، اما در زمينه جزئيات بيشتر براى نشر در گزارش ارائه نکرد .
به گفتۀ موصوف ، حضور زنان در عرصه مطبوعات تنها در شمارى از ولايات بزرگ ديده مى شود و در ولايات ناامن و دور دست تعداد آنها انگشت شمار و يا به هيچ مى رسد زيرا مشکلات در آن ولايات بيشتر مى باشد.
شمارى از خبرنگاران زن نيز از وجود مشکلات در عرصه کارى شان شاکى اند.
رشتين قادرى زن ٣٤ ساله است که اکنون در ولايت هرات به حيث خبرنگار راديو آزادى فعاليت دارد .
رشتين تجربه کار در تلويزيون ملى و راديو صبح بخير افغانستان را در کابل نيز دارد اما به گفته وى ، پر مخاطره ترين دوره کارى او از زمانى آغاز شده که به حيث خبرنگار در راديو آزادى کار را شروع کرده است .
وى مى گويد که به خاطر علاقه وافرى که به کار در عرصه ژورناليزم داشته ، تصميم گرفته که در يک رسانه نامدار فعاليت کند، لذا با وجود مشکلات زياد حاضر به آغاز کار در ولايت قندهار آن هم يک سال بعداز سقوط حاکميت طالبان شد.
او مىگويدکه با وجود مخالفت هاى فاميل خود و فاميل شوهرش ، تنها با حمايت شوهر خود کارش را در ولايت قندهار در اوج ناامنى ها آغاز کرد و در جريان کارش به ولايات ناامن اطراف آن چون ارزگان ، نيمروز ، زابل و هلمند نيز سفرنمود .
قرار اظهارات رشتين ، وى در تمام مدت کارش در آن ولايت با پوشش چادرى براى تهيه اخبار از خانه بيرون مى رفت و اولين مشکل او برخورد مردم از حضور يک زن به عنوان خبرنگار به خصوص در صحنه حادثات چون حملات انتحارى بوده است .
موصوف به آژانس خبرى پژواک گفت : (( براى مردم محل ، برآمدن من از خانه ،سوال برانگيز بود و مردم با ديد و چشم خراب به من سيل مى کردند . ))
رشتين مى گويد که در تمام مدت کارش حتى زمانى که ولايت قندهار را ترک کرد و به هرات رفت ، از سوى قوماندانان محلى و حتى افراد بلند پايه دولتى که وى از ذکر نام آنها خوددارى کرد، تهديد به مرگ شده و از وى خواسته شده تا به کار خود ادامه ندهد .
به گفته وى ، يک شب زمانى که شوهرش براى خريدارى از خانه برآمده بود ، چند موتر افراد مسلح به پشت در خانه آنها در شهر قندهار آمدند .
اين خبرنگار زن افزود که اين افراد به شدت دروازه خانه را مى کوبيدند و مى گفتند : (( در را باز کو ، اين زن کى است و چى کاره است که هر لحظه از اين خانه مى برآيد ؟ ))
به گفته رشتين ، در حالى که از ترس مى لرزيد، چادرى خود را پوشيده و از پنجره خانه به افراد يادشده گفت که او يک خبرنگار است و آنها مى توانند در مورد صحت اين موضوع با والى در تماس شوند .
وى گفت که سپس افراد يادشده محل را ترک کردند و بعداً واضح شد که آنها پوليس محلى بودندکه معذرت خواهى نيز کردند .
اما به گفتۀ موصوف، ترس ، فشار روحى و تکانى که از اين حالت به او وارد شده بود، سبب سقط طفل سه ماهه اش گرديد .
با وجود همه اين مشکلات رشتين به کار خود ادامه داده و در مورد علت آن مى گويد : (( من عشق به گفتن حقيقت داشتم و بدون هراس به کارم ادامه دادم . ))
موصوف مى گويدکه براى حل مشکلات خود، از هيچ ارگانى کمک نخواسته ام ، چرا که شمارى از اين مشکلات، خود از سوى همان ارگان هايى برايش به وجود آمده که بايد حلال مشکل او مى بودند .
وى افزود : (( کوشش کردم که خودم مشکلاتم را حل کنم و فقط با آنها مقابله کنم . ))
يکتن ديگر از خانم ها که در رديف مسوولين يک رسانه قرار دارد نيز توسط اشخاص ناشناس ازطريق تيلفون و ايمل چندى قبل تهديد به مرگ شده است .
وى که نخواست در گزارش نامش ذکر گردد افزود : (( با وصف که چند بار اين مشکلات را با مسوولين امنيتى در ميان گذاشتم اما کدام نتيجه نداشت . ))
کاترين وداع زن ٣٢ ساله اى که اکنون مديرمسؤول روزنامه چراغ چاپ کابل است، نيز مى گويد که در سالهاى کار خود در بخش مطبوعات با مشکلات و تهديد ها از سوى مقامات دولت و مخالفين دولت روبه رو بوده است .
وى نيز در مورد نام کسى را نگرفت.
کاترين ، پيش از آغاز کار روزنامه چراغ و بعد از فراغت از پوهنځى ژورناليزم پوهنتون کابل براى دو سال در راديو صداى آزادى نيروهاى حافظ صلح کار نموده است .
او مى گويد که تا کنون شمارى نامه ها بى آدرس و تيليفون هاى بدون شماره را دريافت کرده که از وى خواسته اند که به کار خود ادامه ندهد و گرنه با مرگ چون شمار ديگرى از ژورنالستان زن دچار خواهد شد.
وى افزودکه او تنها اين مشکلات را با اتحاديه هاى ژورنالستان درميان گذاشته و از مسؤولين دولتى تاکنون براى حل اين مشکلات، تقاضايى نداشته است .
کاترين علاوه کرد : (( دولتى که براى امنيت خود کارى انجام داده نتواند، براى من چه کرده مى تواند ؟ ))
موصوف، از اتهاماتى که به او در آغاز کارش به عنوان نماينده ايران و روسيه وارد شده بود و به همين دليل، رسماً به کميسيون تخطى رسانه ها به وزارت اطلاعات و فرهنگ در زمان وزارت سيد مخدوم رهين خواسته شده بود ، ياد کرد .
وى گفت که او در پاسخ ا ين اتهامات ، خواهان ارائه اسناد گرديد که هرگز وجود نداشت .
موصوف افزود: (( اين اتهام اينقدر بر من سخت گذشت که اشک ريختم . ))
به گفتۀ وى ، تاثير منفى که اين تهديدات و مشکلات بالاى او و همکاران وى داشته است ، افزايش خود سانسورى ها بوده است .
موصوف مى گويدکه اگر وضع به همين شکل ادامه پيدا کند، روز به روز عرصه براى فعاليت زنان در بخش مطبوعات محدودتر مى گردد .
به باور وى ، از مخالفين دولت نمى توان براى حل مشکلات خبرنگاران زن گله اى داشت، اما مسؤولين حکومتى نيز در راستاى حل اين مشکلات، هيچ کارى نکرده اند.
اما يک منبع رياست امنيت ملى که نخواست نامش در گزارش ذکر گردد، به آژانس خبرى پژواک گفت که آن رياست پيش از اين، همچو موارد شکايات ازسوى ژورنالستان و وزارت اطلاعات و فرهنگ داشته اند که در راستاى حل آن، اقدامات لازم را نيز انجام داده اند.
موصوف افزودکه آن رياست در صورت رسيدن شکايات براى اقدام در راستاى حل مشکلات ژورنالستان زن در آينده نيز آماده مى باشد .
وى به تاکيد گفت که خبرنگاران بايد زمان تهيه گزارش، از محلات ناامن ، مامورين امنيتى را در جريان بگذارند تا در قسمت تامين امنيت جان شان آمادگى گرفته شود.
نجيب الله نيکزاد مسوول دفتر مطبوعاتى وزارت داخله نيز مى گويد که آن وزارت هميشه در جهت تامين امنيت تمام مردم به شمول خبرنگاران ، کوشا بوده است .
به گفته وى ، خبرنگار و يا هر کسى ديگرى که از جانب کسى و يا گروهى تهديد شده باشد بايد آن وزارت را در جريان قرار دهد تا متخلفين از قانون را به چنگ قانون بسپارد.
اما هر دو منبع يادشده حکومتى مى گويند که کدام قطعه و گروپ خاصى که در جهت تامين امنيت خبرنگاران فعاليت داشته باشد، وجود ندارد.
دين محمد مبارز راشدى معين نشراتى وزارت اطلاعات و فرهنگ نيز به آژانس خبرى پژواک گفت که مشکل ناامنى براى تمام مردم افغانستان است و تامين امنيت، از جمله اولويت هاى کارى دولت مى باشد.
وى افزود که وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان ارگان مدافع حقوق خبرنگاران در راستاى حل مشکلات امنيتى خبرنگاران تاکنون گفتگوهاى زيادى با نيروهاى امنيتى داشته است .
به گفته موصوف ، آن وزارت تلاش نموده که اين مشکلات را با همکارى نيروهاى امنيتى به حداقل برسانند .
وى مشکلات موجود در عرصه کار خبرنگاران زن را تاييد مى کند، اما مى گويدکه براى حل آن به خصوص براى تغيير رسوم و رواج هايى که مانع کار زنان مى گردد، تنها دولت نه بلکه روشنفکران ، رسانه ها و مردم بايد فعاليت کنند .
وى به اين باور است که حل اين مشکلات، کار آسانى نبوده ونياز به زمان دارد .
راشدى درحالى که مى گويد آمار دقيقى از حضور زنان در عرصه مطبوعات ندارد، شمار آنان را خوب مى خواند اما آن را کافى نمى داند .
موصوف تاکيد بر سياست برابرى حقوق زنان و مردان داشته و از همه ارگانها و رسانه ها خواهان توجه به اين امر گرديد .
رئيس انجمن آزاد ژورناليستان نيز اين موضوع را تاييد کرده و به اين باور است که در راستاى حل مشکلات خبرنگاران زن کارهاى بيشتر نه تنها از سوى مسؤولين دولتى بلکه از سوى مسؤولين رسانه ها و خود زنان نيز بايد انجام شود .
رحيم الله سمندر از زمينه سازى براى رشد زنان از سوى مسؤولين رسانه ها ، تشويق فاميل ها با دادن اعتماد به آنها از راه مفاهمه و آگاهى عامه در مورد حقوق زنان به عنوان راه حل هاى ديگرى ياد نمود که مى تواند براى رشد حضور زنان در بخش مطبوعات موثر باشد .
اين در حالى است که خبرنگاران مرد هم در سطح کشور در عرصه هاى کارى شان دچار مشکلاتى چون تهديد ها وغيره اند .
يکتن خبرنگار بنام اجمل نقشبندى در سال گذشته، بعد از دستگيرى از جانب طالبان مسلح به قتل رسيد و چندين مورد ديگر خشونت عليه خبرنگاران نيز در سطح کشور به وقوع پيوسته است .
به نقل از آژانس خبرى پژواک
Publié le
Updated on
16.04.2019
افغانستان
