گزارش‌گران بدون مرز (RSF)در افغانستان تداوم کوشش برای ایمنی بیشتر خبرنگاران
در برابر افزایش حمله‌های طالبان و داعش که افغانستان را به سوی جنگی داخلی سوق می‌دهد، و بیش از پیش خبرنگاران و رسانه‌ها را تهدید می‌کنند، گزارش‌گران بدون مرز (RSF) در ادامه کوشش برای بهتر کردن وضعیت ایمنی خبرنگاران از تاریخ ۱۹ عقرب تا ۲ قوس ۱۳۹۶ به افغانستان سفر و در چهار شهر دوره‌های آموزشی برگزاری کرد.
برای نخستین بار گزارش‌گران بدون مرز (RSF) کارگاه‌های آموزشی را در چهار شهر افغانستان، مزار شریف، هرات، کابل و پروان برای بیش از شصت خبرنگار از ۶۰ رسانه و ۱۱ ولایت ( بلخ، جوزجان، سمنگان، هرات، فراه، بادغیس، غور پروان، کاپیسا، ,نجشیر و کابل) برگزار کرد. کارگاه آموزشی در کابل به زنان گزارش‌گر رسانه‌های مستقل اختصاص داشت که به دعوت و با همکاری مرکز حمایت از زنان ژورنالیست در دفتر این مؤسسه برگزار شد.
کارگاه‌های آموزشی بر محور کتابچه «رهنمای ایمنی برای خبرنگاران »، برگزار شدند.این کتابچه که راهنمای عملی برای خبرنگارانی است که در مناطق نا‌امن گزارش‌گری می‌کنند، با همکاری سازمان یونسکو تهیه و به دو زبان پشتو و دری نشر شده است.
در این ماموریت گزارش‌گران بدون مرز، فرصت یافت تا با خبرنگاران این ولایات دیدار و از مشکلات آنها بیشتر مطلع شود. با آنکه بلخ و هرات دو ولایت تقریبا امن در افغانستان هستند. اما فشار و تهدید خبرنگاران از سوی زورمندان محلی و از این میان والیان و نزدیکان آنها، یکی از مشکلات جدی اعمال سانسور است. یکی از خبرنگاران که خواهان فاش شدن نامش نیست در این باره به گزارش‌گران بدون مرز گفت: « خودسانسوری در اینجا اصلی برای زنده ماندن است.» خبرنگار دیگیری از بلخ می‌گوید « ما می‌توانیم در باره موضوع‌ها بسیاری خبر رسانی کنیم. اما از فساد مسوولان و زورمندان هرگز. گزارش از زمین‌خواری و مصادره زمین‌های دولتی از سوی والی و یا نزدیکان و متحدانش ممنوع است. وقتی می‌گویم ممنوع یعنی خطر مرگ.» با وجود درخواست‌های متعدد گزارش‌گران بدون مرز ، والیان بلخ و هرات حاضر به دیدار با نماینده سازمان و صحبت در باره وضعیت امنیت خبرنگاران نشدند.
کنفرانس مطبوعاتی با خواست حفاظت از روزنامه‌نگاران زن
در تاریخ ۲۹ عقرب ۱۳۹۶، گزارش‌گران بدون مرز و مرکز حمایت از ژورنالیستان زن کنفرانس مطبوعاتی در باره وضعیت و شمار زنان خبرنگار در افغانستان برگزار کردند. مرکز حمایت از زورنالیست‌های زن در این روز گزارشی با عنوان «جنگ و تداوم ناامنی، عامل کاهش شمار خبرنگاران زن در افغانستان» منتشر کرد. یافته‌های مرکز حمایت از زنان ژورنالیست در افغانستان نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر و به ویژه در دو سال گذشته حضور ژورنالیستان زن در رسانه‌های کشور بخصوص در ولایات کمتر شده است. در این گزارش می‌خوانیم که « زنان ژورنالیست بیشتر از مردان در بیرون و در محل کار قربانی خطر ناامنی قرار می‌گیرند.» این گزارش توضیح داده است است که «حاصل گفتگو با ۷۴ رسانه سراسری و محلی در افغانستان ( ۲۹ تلویزیون۳۵ رادیو ۴ آژانس خبری و ۶ نشریه چاپی بشمول روزنامه ماهنامه و مجله) و چهار نهاد حمایت از خبرنگاران و رسانه‌ها بشمول کمیته مصونیت خبرنگاران، دفتر نی حمایت کنندۀ رسانه های آزاد افغانستان، اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان و انجمن آزاد ژورنالیستان اقغانستان است.» و اقزوده است که این تعداد رسانه سراسری و محلی را می‌توان آیینه‌ای از کل جامعه رسانه‌ای در افغانستان دانست.»
خانم سیما سمر رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر و محمد رسول باوری سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ سخنرانان گشایش این کنفرانس مطبوعاتی بودند. هر دو سخنران بر اهمیت آزادی بیان و نقش مهم رسانه‌ها در کشور و بر لزوم حمایت از خبرنگاران زن برای حفاظت از این دستاوردها تأکید کردند. فریده نیکزاد مدیر مرکز حمایت از ژورنالیستان زن و رضا معینی مسوول دفتر افغانستان گزارش‌گران بدون مرز، در سخنان خود خطر حذف زنان از رسانه‌ها را خطری جدی برای کشور دانستند و از حکومت افغانستان خواهان تغییرات جدی در قانون منع خشونت علیه زنان و به ویژه مشخص کردن تعریف آزار‌ها و آزار جنسی علیه زنان و از رسانه خواهان تهیه و اجرای منشوری در این باره برای حفاظت بیشتر از خبرنگاران زن در محیط کار شدند.
گزارش مرکز حمایت از زنان خبرنگار و نمونه کندوز و ننگرها
يافته‌های مرکز حمایت از زنان ژورنالیست در افغانستان نشان میدهند که نا امنی و جنگ و سپس مشکلات اجتماعی اصلی ترین دلیل کاهش و محدودیت برای کار زنان خبرنگار در افغانستان هستند. با افزایش تهدیدها بسیاری از ژورنالیستان زن مجبور به ترک کار خود شده‌اند. در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در افغانستان ۶ همکار رسانه ای زن کشته شده‌اند. زنان خبرنگار در خیابان و به هنگام انجام وظیفه خود در گزارش‌دهی و یا مصاحبه و حتی در محل کار خود مورد خشونت کلامی و آزار و اذیت تنی قرار می‌گیرند و متأسفانه هیچ قانون و مرجعی برای رسیدگی به این خشونت‌ها وجود ندارد.
«نا امنی های شدید اخیر در ولایات جنگ زده و نا امن کندز تاثیر بالای کار زنان ژورنالیست گذاشته بود.در این ولایت بنا بربرخی آمارها در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۱۱۵ ژورنالیست و کارمند رسانه‌ای برای ۱۶ رسانه کار می‌کرده‌اند، در سال جاری با کاهش جدی روبرو شده است. هر چند بر گزارش اخیر مرکز یک تعداد از بانوان خبرنگار با بهتر شدن وضعیت نسبی امنیتی در کندز بار دیگر به رسانه ها رو آورده و با وصف نگرانی‌ها و عدم مصوونیت به فعالیت های خویش ادامه دادند.
ننگرهار یکی دیگر از ولایات نا امن و غیر مصوون برای خبرنگاران طی دو سال اخیر بوده که بعد از حضور و فعالیت گروه داعش بیشترین خانواده‌ها مانع کار زنانی شدند که در رسانه ها کار میکردند. تعداد بسیار کم با نگرانی های زیاد به کار ژورنالیستی میپردازند.»
کمیته هماهنگی مشترک میان حکومت و خبرنگاران و رسانه‌ها نمونه‌ای موفق
افغانستان از نادر کشورهای جهان است که با وجود تهدید و خشونت علیه خبرنگاران و رسانه‌ها اما دولت در حد توان خود با بسیج قوای دولتی پلیس و امنیت ملی تلاش خود را برای حفاظت از خبرنگاران انجام می دهد. نیروهای امنیت ملی شاید نمونه‌ای موفق است که با ایجاد شبکه‌هایی در ولایات با تهدیدها مقابله و تلاش در حفظ امنیت و جان خبرنگاران دارد.
از سال گذشته کمیته مشترک هماهنگی میان حکومت و خبرنگاران و رسانه‌ها برای امنیت خبرنگاران هر ماه تشکیل جلسه و مهمترین مسایل را بررسی می کند. این کمیته تشکیل شده از عالی ترین مقامات اجرایی دولت و نمایندگان فدارسیون خبرنگاران و رسانه‌ها است و ریاست آن را سرور دانش معاون دوم رییس جمهور بر عهده دارد. (کمیته مشترک همآهنگی متشکل از ۱- معین شورای امنیت ؛ ۲- سخنگوی مقام عالی ریاست جمهوری؛ ۳ - سخنگوی ریاست اجرائیه حکومت؛ ۴- رئیس روابط استراتژیک دفتر شورای امنیت ملی؛ ۵ - معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ؛ ۶ - معین امنیتی وزارت امور داخله؛ ۷ - معاون ریاست عمومی امنیت ملی؛ ۸ - معاون لوی درستیز وزارت دفاع ملی؛ ۹ - معین اداره مستقل ارگانهای محلی؛ ۱۰ - پنج تن از اعضای فدراسیون نهادهای ژورنالیستان و رسانه ها است)
تحت هدایت کمیته مشترک، کمیته بررسی قضایا خبرنگاران وظیفه بررسی مقدماتی مشکلات و تهدیدهای علیه خبرنگاران را بر عهده دارد. حجت الله مجددی عضو فدارسیون که یکی از اعضای این کمیته این به گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید:« که بعد از تکمیل پرونده اگر مشکل حل نشود و خبرنگاران متضرر از شکایت انصراف ندهد، محول څارنوالی می کند. این کمیته نتیجه بررسی های خود را هر ماه به جلسه کمیته مشترک همآهنگی گزارش میدهند. این نهاد در سال روان ده‌ها مورد خشونت و تهدید را علیه رسانه‌ها بررسی و موفق به حل بسیاری از آنها شد.»
در تاریخ ۲ قوس سرور دانش معاون ریاست جمهوری، نماینده گزارش گران بدون مرز را در قصر مرمرین به حضور پذیرفت در این ملاقات نماینده سازمان، گزارشی از ماموریت و فعالیت‌های سازمان و برگزاری گارگاه‌های آموزشی ارائه کرد. رپیس کمیته کمیته مشترک هماهنگی میان حکومت و خبرنگاران و رسانه‌ها بار دیگر بر تعهدات دولت در حفاظت از خبرنگاران تأکید کرد.
در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۷ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۰ قرار دارد.