«مواظب باشید که به سراغ‌تان خواهیم آمد»: گزارشی از گزارش‌گران بدون مرز درباره سرکوب فراملی بی‌سابقه روزنامه‌نگاران ایرانی در بریتانیا
سه هفته پس از چاقو خوردن روزنامه‌نگار ایرانی توسط مهاجمانی ناشناس در خیابانی در لندن، گزارش‌گران بدون مرز گزارش خود را درباره افزایش تهدیدهای فراملی علیه روزنامه‌نگاران ایرانی که در بریتانیا کار می‌کنند، منتشر می‌کند. ما از ایران می‌خواهیم تمام حملات علیه رسانه را متوقف کند و از دولت بریتانیا می‌خواهیم تمام تمهیدات لازم را برای تضمین کار آزادانه روزنامه‌نگاران در داخل مرزهای خود بدون هرگونه ترسی اتخاذ کند.
این گزارش که تهدیدی ترسناک و گسترده علیه آزادی‌های بنیادین را مستند کرده است باید زنگ خطری برای مقامات بریتانیایی و سایر دموکراسی‌ها در سراسر جهان باشد. روزنامه‌نگاران ایرانی در تبعید شجاعت و مقاومت قابل توجهی در ادامه کار خبرنگاری خود علی‌رغم این تهدیدات نشان داده‌اند اما اقدامات بسیار بیشتری باید برای حمایت و حفاظت از آنان صورت بگیرد. ایران باید از تهدید و هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران دست بردارد و در بریتانیا دولت، ماموران قانون، شبکه‌های اجتماعی و کارفرمایان باید با یکدیگر همکاری کنند و هر چه از می‌توانند انجام دهند تا مطمئن شوند همه روزنامه‌نگاران می‌توانند بدون مانع کار خود را انجام دهند.
«مواظب باشید که به سراغ‌تان خواهیم آمد»: سرکوب فراملی بی‌سابقه روزنامه‌نگاران ایرانی در بریتانیا
اکنون دهه‌هاست که سرکوب بی‌رحمانه ایران علیه روزنامه‌نگاران مستقل داخل کشور با هدف گرفتن نظام‌مند روزنامه‌نگارانی که در خارج از کشور فعالیت می‌کنند همراه شده است تا آنها را ساکت کنند. روزنامه‌نگاران ایرانی که در کشورهایی به دوری ایالات متحده، فرانسه، آلمان، سوئد، و بریتانیا کار می‌کنند همواره چه در فضای آنلاین یا در دنیای واقعی هدف تهدید یا حمله قرار می‌گیرند.
لندن که میزبان رسانه‌های بزرگ فارسی‌زبان است، به مکانی ثابت برای چنین حملاتی مبدل شده است چرا که روزنامه‌نگاران ایرانی زیادی در آنجا مقیم هستند. این گزارش از گزارش‌گران بدون مرز بر پایه شهادتنامه‌هایی است که در سال ۲۰۲۳ از ده‌ها روزنامه‌نگار ایرانی که در بریتانیا کار می‌کنند جمع شده است و نشان می‌دهد میزان تهدید فراملی علیه روزنامه‌نگاران ایرانی بی‌سابقه است و هزینه گزافی برای کار و زندگی آنها ایجاد می‌کند.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد گرچه آنها در کشوری کار می‌کنند که خود را قهرمان آزادی رسانه می‌داند، تاثیر این سرکوب فراملی روزنامه‌نگاران ایرانی در بریتانیا با واکنشی مناسب از طرف دولت، ماموران قانون یا شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو نشده است چرا که مشکل آنها بیشتر امری خارجی تلقی شده و هم‌طراز امور داخلی دیده نمی‌شود.
این گزارش بر پایه نظرسنجی از روزنامه‌نگارانی که در رسانه‌هایی مختلف، از جمله بی‌بی‌سی فارسی، ایران اینترنشنال، و منوتو کار می‌کنند و بیش از ۲۰ مصاحبه طولانی با روزنامه‌نگاران و کارفرمایان آنها تهیه شده است.
هشت یافته کلیدی در این گزارش عبارتند از:
۱. حملات آنلاین به گونه‌ای تصاعدی افزایش یافته‌اند
تقریبا ۹۰ درصد روزنامه‌نگاران مورد نظرسنجی گفتند تهدیدات یا آزار آنلاین را در پنج سال گذشته تجربه کرده‌اند، و ۵۰ درصد گفتند مکررا با چنین مواردی دست و پنجه نرم می‌کنند. این تهدیدات شامل تهدید به مرگ و تجاوز، حملات فیشینگ، جعل هویت و حملات سایبری می‌شود.
۲. بسیاری از حملات جنسیت‌زده هستند
زنان بیشتر در فضای آنلاین مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند و پیام‌هایی جنسی، ضد زن یا سرشار از تهمت دریافت می‌کنند. پاسخ‌دهندگان خانم نظرسنجی گفتند شاید حتی روزانه، به آنها یا اعضای خانواده آنان عکس‌های رکیک ارسال شده و مورد هدف کارزارهای بدنام و بی‌اعتبار کردن قرار گرفته‌اند و با تهدیدات جدی تجاوز و مرگ مواجه شده‌اند.
۳. آزار اعضای خانواده در ایران به شدت ادامه دارد
حدود ۶۰ درصد از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی گزارش‌گران بدون مرز گفتند خانواده‌های آنها با تهدید و ارعاب به خاطر کار این خبرنگاران مواجه شده‌اند. این آزارها شامل احضار برای بازجویی، جریمه‌های مالی و اقتصادی مانند مسدود شدن حساب‌های بانکی یا از دست دادن شغل، ضبط گذرنامه، ممنوعیت از سفر، نظرداشت، استراق سمع تماس‌های تلفنی و بازداشت می‌شود.
۴. تاثیر این موارد بر روزنامه‌نگاران و حرفه روزنامه‌نگاری بسیار مخرب است
مواجهه دائم با تهدید و آزار، چه در فضای آنلاین یا دنیای واقعی، منجر به اضطراب، فکر به خودکشی، مراقبت بیش از حد، اخلال در زندگی خانوادگی، خستگی شدید، بی‌خوابی و تنهایی می‌شود. سه چهارم پاسخ‌دهندگان نظرسنجی گفتند در نتیجه این تهدیدات و آزارها با اضطراب روانی، استرس یا حس آسیب‌پذیری دست و پنجه نرم می‌کنند. روزنامه‌نگاران می‌گویند در اثر این اتفاقات مجبور به خودسانسوری، مرخصی گرفتن از کار، ترک شبکه‌های اجتماعی و ترک کار روزنامه‌نگاری به صورت کامل شده‌اند.
۵. این تهدیدات از جانب بازیگران متعددی می‌آیند
دولت ایران و گروه‌های تحت حمایتش منبع اصلی این تهدیدات و آزارها هستند اما تنها عامل نیستند. طی ده سال گذشته همچنین شاهد افزایش آزارها از طرف گروه‌های مخالف دولت، کنشگران سیاسی و سایر ایرانیان در تبعید بوده‌ایم که روزنامه‌نگاران را متهم می‌کنند بیش از حد با رژیم ایران همدل هستند. روزنامه‌نگارانی که هدف این آزارها قرار می‌گیرند احساس می‌کنند از هر طرف مورد تهدید و خصومت واقع شده‌اند.
۶. واکنش شبکه‌های اجتماعی متناسب نبوده است
تجربه روزنامه‌نگاران از گزارش آزار در فضای آنلاین به شدت منفی بوده است. بسیاری از آنها گفتند شکایاتی که به شبکه‌های اجتماعی برده‌اند یا نادیده گرفته شده و یا به طریقی ناکافی به آن رسیدگی شده است.
۷. واکنش پلیس بریتانیا متفاوت بوده است
سازمان‌های بزرگ‌تر می‌گویند خیلی خوب از طرف پلیس حمایت شده‌اند که شامل فراهم کردن آموزش‌های لازم برای کارمندان آنها می‌شود. با این وجود، در سطح فردی، بسیاری از روزنامه‌نگاران تجربه مثبتی از گزارش حملات علیه خود به پلیس ندارند، چرا که پلیس میزان اهمیت تهدیدهای پیش روی آنها را درک نمی‌کند. عدم پیگیری یا محاکمه خاطیان باعث شده اعتماد آنها خدشه بردارد: تنها ۱۳ درصد از پاسخ‌دهندگان نظرسنجی گفتند نمونه‌هایی از آزار را طی ۵ سال گذشته به پلیس گزارش کرده‌اند و بسیاری احساس می‌کنند چنین کاری فقط اتلاف وقت است.
۸. دولت باید کارهای بیشتری انجام دهد
گزارش‌گران بدون مرز از دولت بریتانیا می‌خواهد سرکوب فراملی روزنامه‌نگاران را در برنامه ملی خود برای امنیت روزنامه‌نگاران بگنجاند، سازوکارهای واکنش سریع برای محافظت از روزنامه‌نگارانی که با این تهدیدات مواجه‌اند فراهم آورد، شبکه‌های اجتماعی را برای رسیدگی به خشونت آنلاین علیه روزنامه‌نگاران پاسخگو کند، و با سازمان‌های قانونی و قضایی همکاری کند تا مطمئن شود جرایم فراملی علیه روزنامه‌نگارانی که در حوزه قضایی بریتانیا قرار دارند به طور نظام‌مند رسیدگی و محاکمه شوند. بریتانیا همچنین باید راه‌های قانونی روشنی برای روزنامه‌نگارانی که مجبور به فرار از کشور خود هستند تعبیه کند تا بتوانند به بریتانیا وارد شوند.