شتر سانسور در خانه بزرگان

سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات از آمارها و شاخص‌های نازل ایران در رتبه‌بندی جهان در خصوص موضوع آزادی بیان ابراز نگرانی کرد. ماشاءالله شمس‌الواعظین در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی آفتاب در خصوص اظهارات‌هاشمی رفسنجانی درباره بی‌فایده بودن سانسور و تأکید بر حق اظهارنظر همگان گفت: «آنچه آقای‌هاشمی و خاتمی در این باره می‌گویند بیش از آنکه هشدار نسبت به آینده باشد اعترافات به وجود این ناهنجاری در جامعه است». وی با بیان اینکه باید در گذشته با این پدیده مبارزه می‌شد و تلاش می‌شد که آزادی بیان نهادینه شود ادامه داد: «به رغم احترامی که برای هر دو بزرگوار قائلم باید بگویم که در دو دوره ۸ ساله زمامداری آقایان‌هاشمی و خاتمی به این امور باید رسیدگی می‌شد. ۱۶ سال در تاریخ جوامع آن قدر ارزشمند است که می‌تواند یک جامعه عقب مانده را به جامعه‌ای در حال رشد تبدیل کند. باید دید چه اتفاقی افتاد که اکنون، به این وضع مخاطره‌آمیز رسیده‌ایم که امروز حتی اظهارنظرهای آقای هاشمی مشمول سانسور می‌شود؟» وی در عین حال اظهار داشت: «با این همه این کفایت نمی‌کند که فردی در معرض بحران ناشی از وجود محدودیت قرار گیرد و آن گاه به وجود آن پی برد. این بزرگواران باید صرف‌نظر از موارد مربوط به خودشان در برابر اصل سانسور مقاومت کنند و رودرروی این علائم هشدار دهنده بایستند». وی افزود: «شاید اگر همه اظهارنظرها پخش می‌شد این احساس به وجود نمی‌آمد که دیگران تا چه اندازه از وجود محدودیت‌ها رنج برده‌اند. اساسا فلسفه سانسور و محدودیت مربوط به بسته شدن کانال اظهارنظر مخالفان است. در جامعه‌شناسی آماری حقوق بشر روی موافقان بحث نمی‌کنند. شاخص این است که آیا مخالفان حق اظهارنظر دارند یا نه. اگر مخالفی توانست ابراز عقیده کند آن گاه گفته می‌شود که آن جامعه دارای آزادی است». سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات ادامه داد:‌ «سانسور یعنی منع کردن مردم از دستیابی به فرآورده‌هایی که می‌تواند آدمی را در کشف حقیقت یاری دهد. اظهارنظرهای مخالف مانند کالاهای متنوعی از یک جنس است که در جامعه عرضه می‌شود. آزادی بیان و گردش اطلاعات نیز موجب پدیدآمدن و عرضه نگاه‌های مخالف در سوپرمارکت اجتماعی است که هر کدام دارای خاصیتی هستند که در دیگری کمتر دیده می‌شود». شمس‌الواعظین به برخی شاخص‌های ایران در زمینه آزادی بیان در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی اشاره کرد و افزود: «در ایران برای هر ۶۵ نفر ایرانی یک روزنامه عرضه می‌شود. این، در مقایسه با شاخص یونسکو ما را در رتبه شصت و ششمین کشور جهان قرار می‌دهد یعنی پس از کشورهایی مانند برمه، سودان و میانمار. در حالی که شاخص حداقلی توسعه یافتگی این است که برای هر ۸ نفر یک روزنامه عرضه شود. این حداقل است. یعنی برای جامعه ۸۰ میلیونی باید برای هر ۸ نفر یک روزنامه تولید شود تا ما به کف شاخص‌های توسعه در جهان برسیم». وی ادامه داد: «با این وضع هر چه مسئولان دولتی بگویند بی‌فایده است. چرا که دنیا به آمار نگاه می‌کند. تیراژ روزنامه‌ها یک علامت است و نشان می‌دهد افکار عمومی به سیستم اطلا‌ع‌رسانی کشور بی‌اعتماد شده است. در اردیبهشت ماه سال ۷۹ تیراژ روزنامه‌ها در ایران به ۸/۳ رسید. امروز با گذشت ده سال از آن زمان و افزایش جمعیت،‌تیراژ روزنامه‌ها به ۲/۱ رسیده است. این خطرناک نیست؟ مخاطب روزنامه‌ها کجا هستند؟ معلوم است که مخاطب به رسانه‌های خارجی گرایش یافته و یکی از علائم از دست رفتن اعتماد ملی به روزنامه‌ها و سیستم اطلاع‌رسانی تکثر رسانه‌های فارسی زبان در خارج است». شمس‌الواعظین در پایان با اظهار تأسف از وضعیت سانسور گفت: «اکنون شتر سانسور به در خانه بزرگان رسیده است و آنان امروز حس می‌کنند که با چه پدیده زشتی روبرو هستیم».