روزنامهنگاران در فضایی فاسد و خشونتآمیز کار میکنند. از سال ۲۰۱۰، بیش از ۵۰ کارمند رسانه به قتل رسیدهاند که سومالی را به خطرناکترین کشور آفریقا برای روزنامهنگاران مبدل کرده است.
دورنمای رسانهای
سقوط دیکتاتوری سرلشکر محمد زیادباره (Mohamed Siad Barre) در سال ۱۹۹۱ پایانی بر انحصار دولت بر رسانههای سومالی بود. از آن زمان این عرصه علیرغم فضایی ناپایدار و خصمانه رشد کرده و تنوع یافته است. رادیو همچنان محبوبترین منبع دریافت اطلاعات است. دسترسی به اطلاعات در تلویزیون به طور عمده پدیدهای شهری است. دو شبکه تلویزیونی دولتی و چند شبکه خصوصی وجود دارند که برخی توسط خبرنگاران در تبعید خارج از کشور تولید و با ماهواره پخش میشوند. تلویزیون یونیورسال (Universal TV) مستقر در لندن، شناختهشدهترین آنها است. نشریات چاپی رو به افول هستند و تنها دو نشریه هنوز در موگادیشو، شهر پایتخت منتشر میشوند.
زمینه سیاسی
روزنامهنگاران سومالیایی مرتب با فشار سیاسی و پیشنهادهای رشوه و فساد مواجه هستند. بسیاری از رسانهها مستقیم در تملک رهبران سیاسی، نظیر اعضای مجلس، قوه مجریه و دیپلماتها، هستند. هر ایالت فدرال رسانه خود را دارد که به نوعی سخنگوی رسمی مقامات محلی تلقی میشود.
چارچوب حقوقی
چارچوب قانونی بسیار سرکوبگر است. روزنامهنگاران مرتب به دادگاههای نظامی خوانده میشوند که برای بازداشتهای طولانی استفاده میشوند یا به دادگاههای معمولی میروند که مطابق با قانون کیفری ۱۹۶۴ یا قانونهای دیگری عمل میکنند که میراث دوران دیکتاتوری نظامی است. تعلیق موقت بازداشت روزنامهنگاران که مقامات در سال ۲۰۲۰ وعده آن را دادند همچنان تحقق نیافته است.
زمینه اقتصادی
در سومالی که یکی از فقیرترین کشورهای دنیا است فساد شایع است و روزنامهنگاران و مدیران رسانهها نیز از آن مستثنی نیستند. یارانههای دولتی غیرشفاف هستند و به رسانههایی داده میشوند که به نفع دولت گزارش میدهند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
فرهنگ قبیلهای نقش مهمی در دسترسی به اطلاعات ایفا میکند. برای روزنامهنگاران سخت است که بتوانند همزمان با احترام به طیف متنوعی از دیدگاهها به گونهای بیطرفانه به موضوعها بپردازند. به دلیل نفوذ اسلام افراطی، مطالب مرتبط با گرایش جنسی یا جنسیت خیلی تابو هستند. الشباب، گروه اسلامگرای تروریستی مرتبط با القاعده، رسانه خود با نام رادیو آندلوس (Radio Andalus) را دارد که پروپاگاندای این سازمان را پخش میکند.
ایمنی
روزنامهنگاران سومالی با خطرات بسیاری مواجهاند که شامل اذیت و آزار، قتل و تجاوز جنسی به روزنامهنگاران زن میشود. الشباب به روزنامهنگارانی که خود را سانسور نکنند حمله میکند. این گروه تروریستی قاتل اصلی روزنامهنگاران است. خبرنگاران همچنین با خطر بازداشت و حبس خودسرانه مواجه هستند. مقامات سومالیلند و پونتلند به ویژه سرکوبگر هستند و فشار شدیدی بر رسانههای محلی میآورند. تقریبا تمام این آزارها با مصونیت کامل اتفاق میافتند. با این وجود، در سالهای اخیر نشانهایی امیدبخش به چشم خورده است که از آن میان میتوان به انتصاب دادستانی ویژه برای تحقیق درباره قتل حدودا ۵۰ کارمند رسانه اشاره کرد.