RSF در ماموریت به افغانستان با پیشنهاد "طرح اقدام عاجل" خواهان حفاظت از امنیت همه خبرنگاران در کشور شد

بیش از۵۰  رسانه ای ( ایستگاه‌های رادیوی و تلویزیونی) در مناطق تحت اداره طالبان قبلا فعالیت های خود را متوقف کرده‌اند. آن عده از رسانه ها که تا کنون به فعالیت ادامه می دهند، به نشر برنامه های دینی شبیه رادیو صدای شریعت، رسانه رسمی طالبان می پردازند و محتوای برنامه های شان از سوی شورشیان اسلامگرا تحمیل می شود.

نماینده  گزارشگران بدون مرز در فضای خطر و  ترور و دهشت حاکم از ۲۱ تا ۳۱ ماه ژوئیه/جولای از افغانستان بازدید کرد و هدف از این سفر نه تنها ابراز همبستگی با خبرنگاران و رسانه های افغان بود بلکه این سازمان همچنین طرحی را جهت حفاظت از خبرنگاران در شرایط کنونی به انجمن خبرنگاران، نماینده های رسانه ها و مقامات دولتی پیشنهاد کرد. انجمنهای  خبرنگاران و کمیته مشترک دولت و رسانه ها از این پیشنهاد گزارشگران بدون مرز جهت امنیت روزنامه نگاران استقبال کردند.

طرح اقدام فوری برای حفاظت از خبرنگاران افغانستان که از سوی RSF پیشنهاد شده است، روی همرفته سازو کار عملی است است که واقعیت های عینی  را مورد ارزیابی قرارداده است. این پیشنهاد بر اساس تجاربی  گزارشگران بدون مرز طی سه دهه  جنگ و بحران اندوخته که چندین نسل از خبرنگاران با آن مواجه بودند، و ویژگی های کشوری را ارزیابی می کند که در نتیجه خشونت های دوامدار از زمان اشغال افغانستان توسط شوروی سابق در  سال 1979 میلادی مشخص شده اند.

تسریع در مساعدت به رسانه ها و خبرنگاران

سازمان گزارشگران بدون مرز طرح پیشنهادی خود را به کمیته مشترک دولت و رسانه ها که به عنوان یک نهاد هماهنگ کننده از ماه سپتمبر سال ۲۰۱۶ میلادی تا حال فعالیت دارد، سپرد. این کمیته متشکل از مقامات ارشد دولتی از جمله نماینده وزارت های کشور/داخله، اطلاعات و فرهنگ و نیز وزارت دفاع و همچنین نماینده های فدراسیون  رسانه‌‌ها و خبرنگاران به عنوان اعضا است. ریاست این کمیته را سرور دانش معاون رییس جمهوری به عهده دارد. طی پنج سال گذشته، این کمیته نتایج قابل توجهی در راستای حق دسترسی به اطلاعات از جمله کاهش تهدیدات علیه رسانه ها و پیشرفت در مبارزه با معافیت از مجازات، دست یافته است.

نماینده سازمان گزارشگران بدون مرز طی این سفر با نماینده های نهاد های رسانه‌ای، فدراسیون  خبرنگاران افغان و انجمن های روزنامه نگاران دیدارهایی داشت. رضا معینی نماینده سازمان گزارشگران بدون مرز همچنین با سرور دانش معاون رییس جمهوری  و رئیس کمیته کمیته مشرک دولت و رسانه‌ها، نیز محمد قاسم وفایی زاده وزیر اطلاعات و فرهنگ، وحید عمر نماینده شورای عالی امور اجتماعی و استراتژیک و حشمت ناطق عضو شورای عالی امنیت ملی دیدار کرد. همه آنان به طرح پیشنهادی سازمان گزارشگران بدون مرزاستقبال  موافقت خود را برای در دستور روز گذاشتن طرح  به هدف سرعت بخشیدن به اجرای آن در نخستین نشست کمیته مشترک  دولت و رسانه  اعلام کردند.

ضیا بومیا خبرنگار و عضو فدراسیون خبرنگاران افغان و معاون کمیته مشترک رولت و رسانه‌ها و رضا معینی مدیر بخش افغانستان و ایران RSF ، در روز 30 ژوئیه/جولای نشست خبری را جهت تشریح طرح پیشنهادی برگزار کردند.

ضیا بومیا گفت: "این پروتوکل در آجندای کمیته مشترک دولت و رسانه ها در نشست بعدی این کمیته قرار خواهد گرفت."  وی از سازمان گزارشگران بدون مرز بابت ایستادن در کنار خبرنگاران و رسانه های افغان در این برهه تاریخی اظهار خرسندی کرد.

معینی گفت: "هدف از این پیشنهاد اقدام فوری ساختار، تمرکز و سرعت بخشیدن به مساعدت به رسانه ها و خبرنگاران افغان به گونه بی طرفانه و عمومی است. جامعه جهانی و کشورهای دموکراتیک باید از خبرنگاران افغانستانی در کشور خودشان محافظت کنند و از آنچهسوریه‌ای کردن افغانستان گفته می شود (وضعیت حل نشدنی و آشوب مرگبار) در افغانستان اجتناب ورزند."

جنگ روانی، تهدید علیه یکپارچگی جسمانی

نماینده سازمان گزارشگران بدون مرز در جریان سفرش به افغانستان، دریافت که خبرنگاران افغان نه فقط در معرض خطرات فزیکی قرار دارند، بلکه از جنگی روانی ناشی از "جنگ افزار اطلاعاتی" که از سوی گروه های متخاصم و کشورهایی چون پاکستان، ایران، روسیه و چین رنج نیز می برند.

بسیاری از این خبرنگاران به گونه مشخص از چشم انداز برخوردهای گوناگون در اعطای روادید(زمینه سفر و دیگر شرایط) به خبرنگارانی که برای رسانه های خارجی کار می کنند، هراس دارند. شایعات در مورد ترس و هراس مخصوصا در مورد امکان تسویه حساب ها(پاک سازی)  گزارش دهی بدتر شده اند.

خبرنگاران افغان به سوی چندین سفارخانه خارجی به هدف دریافت روادید مراجعه کرده‌اند در حالیکه قاچاقچیان انسان قیمت ها را بلند می برند. نگرانی ها به ویژه در باره خبرنگاران زن قابل توجه است.

نماینده سازمان گزارشگران بدون مرز طی بازدید از کابل، دو جلسه آموزشی برای 50 خبرنگار از جمله 32 زن از 11 استان/ولایت که از 45 رسانه مستقل نمایندگی می کردند، برگزار کرد. به درخواست مرکز حمایت از زنان خبرنگار افغان که همکار سازمان گزارشگران بدون مرز در افغانستان است، به خبرنگاران زن آموزش های لازم بر اساس رهنمای مصوونیت برای خبرنگاران و کتاب برای خبرنگاران هنگام انتخابات که به زبان های فارسی و پشتو ترجمه شده اند، داده شد.

سازمان گزارشگران بدون مرز به کارزار جهانی خود برای حافطت از خبرنگاران و رسانه ها در افغانستان ادامه می دهد و این سازمان به زودی گزارش‌های دیگری از وشعیت خبرنگاران منتشر خواهد کرد تا صدای آنان در مبارزه برای آزادی رسانه‌ها  وصلحی عادلانه و پایدارشنیده شود.

  در رده بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۲۱ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۲ قرار دارد