Lire en russe / Читать на русском

دولت روسیه (ردیف ۱۶۲) به جنگ خود علیه روزنامه‌نگاری مستقل ادامه می‌دهد، کما این که بیش از ۱۵۰۰ روزنامه‌نگار از زمان حمله به اوکراین به خارج از کشور فرار کرده‌اند. صعود دو رتبه‌ای روسیه در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه در ۲۰۲۴ بیشتر به خاطر سقوط کشورهای دیگر بوده است و همین امر موجب نادیده گرفته شدن سقوط امتیاز کلی این کشور در رده‌بندی شده است چرا که فهرست روزنامه‌نگاران و رسانه‌هایی که «مامور خارجی» یا «نامطلوب» تلقی می‌شوند طولانی‌تر شده و روزنامه‌نگاران خودسرانه بازداشت می‌شوند. دو رقیب دیگر برای پایین‌ترین رده در منطقه این دو کشور هستند: بلاروس (۱۶۷) که در آن دولت به بهانه مقابله با «افراطی گرایی» به اذیت و آزار روزنامه‌نگاران می‌پردازد، و ترکمنستان (۱۷۵) که رئیس‌جمهورش قدرتی نامحدود دارد و هرگونه گزارش‌دهی مستقل را ممنوع کرده است.

کشورهایی که شاهد سقوطی قابل توجه بوده‌اند شامل این موارد است: گرجستان (۱۰۳) که ۲۵ رتبه سقوط کرده است، حزب حاکم در این کشور به دوقطبی‌تر کردن جامعه دامن می‌زند و اتحادی با مسکو برقرار کرده است و سیاستی را اجرا می‌کند که به گونه‌ای روزافزون در مخاصمت و دشمنی با آزادی رسانه است. آذربایجان (۱۶۴) نیز شاهد سقوط تمام شاخص‌های خود، به ویژه شاخص سیاسی بوده است چرا که پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری به سرکوب رسانه‌ها دست زد.

یکی از شگفتی‌های رده‌بندی صعود ۱۸ رتبه‌ای اوکراین (۶۱) است که به دلیل بهبود شاخص امنیتی (روزنامه‌نگاران کمتری کشته شدند) و شاخص سیاسی این کشور است. گرچه از زمان حمله روسیه حکومت قانون در همه جای کشور اجرا نمی‌شود که باعث شده مقامات اوکراینی نتوانند آزادی رسانه را در مناطق تحت اشغال تضمین کنند اما دخالت سیاسی در بخش‌های آزاد اوکراین کاهش یافته است. این نوع فشار از طرف رسانه‌ها محکوم شده است.

اتحادیه اروپا در مقابل «اوربان گرایی»

در غرب اروپا علی رغم این که اتحادیه اروپا اولین قانون آزادی رسانه که به EMFA شناخته می‌شود را تصویب کرده است و سه کشور اروپایی، یعنی نروژ، دانمارک و سوئد، در صدر رده‌بندی قرار دارند اما سیاستمداران قصد دارند فضای روزنامه‌نگاری مستقل را محدود کنند. افرادی که در خط مقدم این رویه خطرناک هستند شامل اینها می‌شود: ویکتور اوربان، نخست‌وزیر حامی کرملین در مجارستان و همتای او در اسلواکی (۲۹) رابرت فیکو. آزادی رسانه‌ در این کشورها توسط احزاب حاکم به بوته آزمایش گذاشته شده است: مجارستان (۶۷)، مالتا (۷۳)، و یونان (۸۸) که سه کشور با بدترین رده‌بندی در اتحادیه اروپا هستند. ایتالیا (۴۶) در دوران حکومت جورجیا ملونی نیز سه رتبه سقوط کرده است.

منافع سیاسی در چند کشور که خواهان عضویت در اتحادیه اروپا هستند مانعی برای روزنامه‌نگاری بوده است: بوسنی و هرزه‌گوین (۸۱)، صربستان (۹۸)، و آلبانی (۹۹). ترکیه (۱۵۸) به زندانی کرده روزنامه‌نگاران ادامه می‌دهد و با سانسور آنلاین و کنترل قوه قضاییه مانع کار آزاد رسانه‌ها می‌شود.

وضعیت سیاسی برای روزنامه‌نگاری در لهستان (صعود ۱۰ رتبه به ردیف ۴۷) و بلغارستان (صعود ۱۲ رتبه به ردیف ۵۹) بهبود یافته است که به خاطر سر کار آمدن دولت‌های جدید بوده که دغدغه حفاظت از حق دسترسی به اطلاعات دارند. آلمان به جمع ده کشور برتر رده بندی پیوسته است و امتیاز سیاسی خود را با کاهش حملات گروه‌های راست افراطی علیه روزنامه‌نگاران بهبود داده است. در فرانسه (۲۱) و بریتانیا (۲۳) آزادی رسانه‌ها مورد تهدید هیچ خشونت سیاسی جدی نیست اما هنوز نیاز به هوشیار ماندن است، همانطور که در مورد بازداشت آریان لوریلیوکس، روزنامه‌نگار فرانسوی در واکنش به شکایت وزارت نیروهای مسلح و همچنین بازداشت ادامه‌دار جولیان آسانژ در بریتانیا دیده می‌شود. در بریتانیا روزنامه‌نگاران تبعیدی، به ویژه ایرانیان، تحت تهدید کشورهای خود قرار دارند و هیچ محافظت موثری از آنها توسط مقامات کشور میزبان صورت نمی‌گیرد.