در کشورهای آفریقای جنوب صحرا ضداطلاعات در حال رشد است. در کشورهایی که گرفتار درگیری و تهدیدهای امنیتی هستند دولت هم با رسانهها به مثابه ابزارهایی برای پروپاگاندا برخورد میکند. دولتهای نظامی در مالی (۱۱۳ام) و بورکینافاسو (۵۸ام) که ارتباط خود با مزدوران واگنر، شرکت نظامی خصوصی روسی، را مخفی هم نمیکنند، مجوز پخش برنامههای دو رسانه خبری جهانی فرانسویزبان را تعلیق و روزنامهنگاران خارجی را از کشورهای خود اخراج کردند. در جمهوری آفریقای مرکزی (۹۸ام) میزان عظیمی از محتوای پروپاگاندای روسیه با رسانههای آرتی (RT) و اسپوتنیک (Sputnik) پخش میشود. ترویج و دفاع از روایت حامی روسیه موجب انفجار ضداطلاعات در منطقه شده و فضایی سرشار از پروپاگاندا را در سراسر آفریقا گسترش داده است. شبکههای رسانهای مبهم اکنون در تحقیر و بدنام کردن روزنامهنگارانی دخیل هستند که از دستورات میهنپرستانه صادره از نظامیان حاکم پیروی نمیکنند.
پدیدهای مشابه هم در اتیوپی (۱۳۰ام) در جریان است. جنگ تیگرای با موجی از بازداشت روزنامهنگاران همراه و موجب شد پروپاگاندای شدیدی هم از طرف مقامات فدرال و هم از طرف جبهه آزادسازی خلق تیگرای (Tigray People’s Liberation Front) به راه افتد. در جمهوری دموکراتیک کنگو (۱۲۴ام) روزنامهنگاران در استان شرقی نورد-کیوو دستوراتی ضدونقیض از طرف شورشیان ام۲۳ (M23) و نظامیان دولتی دریافت میکنند.
هنوز قارهای پرخطر برای روزنامهنگاران
پروپاگاندا و ضداطلاعات در حال توسعه و گسترش در این قاره هستند که یکی از خطرناکترین مناطق برای روزنامهنگاران است. اولیویر دوبوی (Olivier Dubois) خبرنگار فرانسوی بالاخره پس از ۷۱۱ روز از چنگ گروگانگیران در مالی آزاد شد اما از سپتامبر ۲۰۲۲ تا ژانویه ۲۰۲۳ در کامرون (۱۳۸ام)، کنیا (۱۱۶ام)، سومالی (۱۴۱ام) و رواندا (۱۳۱ام) پنج روزنامهنگار دیگر در ارتباط با کار خود به قتل رسیدند. حتی وقتی تحقیقاتی درباره قتل آنها آغاز شد، همیشه نتیجهبخش نبود و قاتلان پیدا نشدند، همانطور که در مورد مارتینز زوگو (Martinez Zogo) کاریکاتوریست کامرونی و جان ویلیامز نتوالی (John Williams Ntwali) روزنامهنگار رواندایی اتفاق افتاد.
در این فضا که سرشار از مصونیت برای خاطیان است بازداشت خودسرانه روزنامهنگاران، بويژه خبرنگاران تحقیقی، به اتهامهای واهی در حال ظهور است. سنگال (۱۰۴ام) که تاکنون الگویی در منطقه بود ۳۱ رتبه در ردهبندی سقوط کرد که بیش از هر چیز به دلیل محاکمات قضایی روزنامهنگاران پاپه اله نیانگ (Pape Alé Niang) و پاپه ندیایه (Pape Ndiaye) و افت شدید امنیت خبرنگاران در کشور بود. در بروندی (۱۱۴ام) مجازات سنگین ۱۰ سال زندان برای فلورین ایرانگابیه (Floriane Irangabiye)، روزنامهنگار رادیویی، باعث شد این کشور در نیمه پایین ردهبندی قرار گیرد.
گرچه وضعیت اکنون در حدود ۴۰ درصد از کشورهای آفریقایی «بد» طبقهبندی شده است (در مقایسه با ۲۰۲۲ که ۳۳ درصد بود) تغییرات مثبت کوچکی هم در کشورهایی از این منطقه دیده شد، مانند نیجر (۶۱ام) که قانون جرایم سایبری را که برای زندانی کردن روزنامهنگاران مورد استفاده قرار میگرفت در ژوئن ۲۰۲۲ اصلاح کرد، و در اوگاندا (۱۳۳ام) که دادگاه قانون اساسی آن تبصرهای در قانون سوءاستفاده از کامپیوتر را لغو نمود که انتشار «اخبار کاذب» را جرمانگاری کرده بود.
کشورها
نام | ردهبندی | ردهبندی جهانی | 2022تفاوت امتیاز با | 2022تفاوت رتبه با |
---|---|---|---|---|
آفریقای جنوبی
|
25
|
۷۸٫۶
|
0
|
-10
|
آنگولا
|
125
|
۴۸٫۳
|
0
|
26
|
بنین
|
112
|
۵۲٫۴۴
|
0
|
-9
|
بوستاوانا
|
65
|
۶۴٫۶۱
|
0
|
-30
|
بورکینافاسو
|
58
|
۶۷٫۶۴
|
0
|
17
|
بروندی
|
114
|
۵۲٫۱۴
|
0
|
7
|
کامرون
|
138
|
۴۵٫۵۸
|
0
|
20
|
کیپورد
|
33
|
۷۵٫۷۲
|
0
|
-3
|
کومور
|
75
|
۶۲٫۲۵
|
0
|
-8
|
کنگو - برازاویل
|
81
|
۶۰٫۴۲
|
0
|
-12
|
ساحل عاج
|
54
|
۶۸٫۸۳
|
0
|
17
|
جیبوتی
|
162
|
۳۵٫۸۷
|
0
|
-2
|
اریتره
|
174
|
۲۷٫۸۶
|
0
|
-5
|
سوازیلند
|
111
|
۵۲٫۶۶
|
0
|
-20
|
اتیوپی
|
130
|
۴۷٫۷
|
0
|
16
|
گابون
|
94
|
۵۸٫۱۲
|
0
|
-11
|
گامبیا
|
46
|
۷۱٫۰۶
|
0
|
-4
|
غنا
|
62
|
۶۵٫۹۳
|
0
|
2
|
گینه
|
85
|
۵۹٫۵۱
|
0
|
1
|
گینه اکوادور
|
120
|
۵۰٫۳۵
|
0
|
-21
|
گینه بیسائو
|
78
|
۶۱٫۵۷
|
0
|
-14
|
کنیا
|
116
|
۵۱٫۱۵
|
0
|
47
|
لسوتو
|
67
|
۶۴٫۲۹
|
0
|
-21
|
لیبریا
|
66
|
۶۴٫۳۴
|
0
|
-9
|
ماداگاسکار
|
101
|
۵۶٫۶۶
|
0
|
3
|
مالاوی
|
82
|
۶۰٫۳۴
|
0
|
2
|
مالی
|
113
|
۵۲٫۲۹
|
0
|
2
|
موریس
|
63
|
۶۵٫۵۶
|
0
|
-1
|
موریتانی
|
86
|
۵۹٫۴۵
|
0
|
-11
|
موزامبیک
|
102
|
۵۶٫۱۳
|
0
|
-14
|
نامیبیا
|
22
|
۸۰٫۹۱
|
0
|
4
|
نیجر
|
61
|
۶۶٫۸۴
|
0
|
2
|
نیجریه
|
123
|
۴۹٫۵۶
|
0
|
-6
|
اوگاندا
|
133
|
۴۶٫۰۸
|
0
|
1
|
جمهوری آفریقای مرکزی
|
98
|
۵۷٫۵۶
|
0
|
-3
|
جمهوری دموکراتیک کنگو
|
124
|
۴۸٫۵۵
|
0
|
-1
|
روندا
|
131
|
۴۶٫۵۸
|
0
|
-5
|
سنگال
|
104
|
۵۵٫۸۲
|
0
|
31
|
سیشل
|
34
|
۷۵٫۷۱
|
0
|
21
|
سیرالئون
|
74
|
۶۲٫۵۵
|
0
|
28
|
سومالی
|
141
|
۴۴٫۲۴
|
0
|
1
|
سودان
|
148
|
۴۰٫۸۳
|
0
|
-3
|
سودان جنوبی
|
118
|
۵۰٫۶۲
|
0
|
-10
|
تانزانیا
|
143
|
۴۴٫۰۲
|
0
|
20
|
چاد
|
109
|
۵۳٫۷۳
|
0
|
5
|
توگو
|
70
|
۶۳٫۰۶
|
0
|
-30
|
زامبیا
|
87
|
۵۹٫۴۱
|
0
|
-22
|
زیمبابوه
|
126
|
۴۸٫۱۷
|
0
|
-11
|