رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در زمان کروناویروس

آسیا اقیانوسه

کره شمالی (۱-،۱۸۰)

ناممکن بودن کار روزنامه‌نگاری در کشور «۰ مورد» ویروس کرونا

آخرین کشور در جدول رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌های RSF مقامات مسوول کره شمالی عادت بد خود را به در جهان‌گشتری کرونا تغییر ندادند. تحه هدایت کیم جونگ ان که از سال ۲۰۱۲ در قدرت است، رژیم تمامیت‌خواه به  نا آگاه نگه‌داشتن مردم ادامه می‌دهد و اعلام کرده است که هیچ بیمار کروناویروسی در کشور وجود ندارد.در حالی که پیونگ‌یان جامعه جهانی را فرا خوانده است تا برای مبارزه با کرونا یاریش کند.


آژانس مرکزی رسانه‌ها KCNA تنها مرجع اطلاع‌رسانی رسمی به دیگر رسانه‌ها در باره این موضع سکوت کرده است. هر چند که مسوولان حکومتی در دو سال اخیر گشایشی در برابر رسانه‌های خارجی نشان داده‌اند، اما هیچ گزارش‌گر خارجی نتواسته است از کارهای حکومت در باره پیشگیری از همه گیری کرونا‌ویروس گزارش‌ تهیه کند. گردش آزاد اطلاعات با  فناوری همه‌‌جانبه‌ی مهار ارتباطات و یا مستند سازی در اینترانت ملی مسدود شده است. و همچنین با ترس در کره شمالی بازدید از یک سایت خارجی اطلاع‌رسانی فرستادن به اردوگاه‌های کار اجباری را در پی دارد.    


چین (۱۷۷)

           

پکن هیچ درسی از ویروس کرونا نیآموخته و سانسور را بیشتر کرده است

چین همچنان در انتهای جدول رده بندی قرار دارد و به‌نظر می‌رسد نمی‌خواهد درس‌هایی  از همه‌گیری ویروس کرونا بگیرد که گسترش آن با فشار و سانسور بر افشا‌کننده‌های آن آسان‌تر شد. از همه بدتر، پکن از این بحران استفاده می‌کند تا کنترل خود را  بر رسانه‌ها  به‌شکل فزاینده‌ای تشدید کند و انتشار هرگونه اطلاعاتی را که مدیریت این بحران را زیر سوال می‌برد ممنوع کرده است.

این امر از زمانی‌که رسانه‌های دولتی و خصوصی چین تحت کنترل نزدیک حزب کمونیست قرار دارند، آسان‌ترشده است. با تکیه بر استفاده گسترده از فناوری‌های جدید، رئیس جمهور شی جی پینگ از زمان روی کار آمدن در سال ۲۰۱۳ موفق به تحمیل الگویی بر جامعه مبتنی بر کنترل اطلاعات و نظارت بر شهروندان شده است. از۱۰۰ روزنامه‌نگار و وبلاگ‌نویس که در حال حاضر زندانی هستند، برخی از آنها در شرایطی قرار دارند که خطر مرگ جان‌اشان را تهدید می‌کند، حداقل سه روزنامه‌نگار و سه مفسر سیاسی در ارتباط با این بیماری همه‌گیر بازداشت شده‌اند. این رژیم همچنین چنگال خود را بر شبکه‌های اجتماعی انداخته‌ است و تعداد زیادی از کلمات کلیدی مربوط به ویروس کرونا را سانسور می‌کند.  وضعیت سرکوب روزنامه نگاران خارجی نیز با اخراج ۱۶ نفر از آنها از آغاز سال میلادی بدتر شده است.



فیلیپین (۲-،۱۳۶)

"قانون تلاش مشترک" برای مبارزه بهتر با ویروس کورونا و پیگرد روزنامه‌نگاران

بحران ویروس کرونا جنبه‌های برجسته اقتدارگری  رئیس‌جمهور فیلیپین رودریگو دوترته را آشکار کرد که به پیوسته روزنامه‌نگارانی را که از خط او پیروی نمی‌کنند "حرامزاده" خطاب کرده و  به مرگ  تهدید می‌کند.  دست کم دو روزنامه‌نگار در حال حاضر به دلیل انتشار "اطلاعات دروغین" مرتبط با بحران کووید- ۱۹ به  دو ماه زندان محکوم شده‌اند. این اتهام با تصویب قانونی در کنگره معروف به قانون "تلاش مشترک برای سلامتی با هم" امکان‌پذیر شده‌است. این قانون به دولت اختیارات ویژه‌ای می‌هد تا بتواند هر گزارش‌گر یا رسانه‌ای که اطلاعاتی را منتشرکند که بر ناخشنودی از دولت دوترت دلالت کند، تحت پیگرد قانونی قرار دهد.

از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور بد اخلاق در سال ۲۰۱۶، چندین روش شاخص "دموکراسی" مجمع الجزایر فیلیپین  شده است. برای رسانه‌هایی مانند وب‌سایت جایگزین Bulatlat به شکل خودسرانه مجوز صادر نمی‌شود  و این امر در مناطق قرنطینه تنها برای رسانه‌های نزدیک به دولت محفوظ است. در این راه یک گام دیگر نیز برداشته شد، یک روزنامه‌نگار در ابتدای ماه آوریل برای انتقاد از عدم عملکرد دولت در مواجهه با بحران کووید- ۱۹  مجبور  به عذرخواهی عمومی شد، عملی که تصور می شود که از فقط رژیم‌های توتالیتر برمی‌آید.



خاورمیانه

ایران (۳-،۱۷۳)

بحران بهداشتی روش‌های همیشگی رژیم ایران را درباره اطلاعات نادرست بدتر کرده است

پنهان کردن اطلاعات، نشر ضداطلاعات و حتی دروغ های دولتی ... روش‌هایی است که همیشه جمهوری اسلامی ایران در زمان بحران‌ها و فجایع به‌کارمی‌گیرد، از ابتدای همه‌گیر شدن ویروس کرونا دوباره بکار گرفته شده است.

برای نمونه، در بهمن‌ماه پس از انتشار گزارش‌هایی در رسانه‌های نزدیک به دولت در باره  مرگ دو تن بر اثر کوید - ۱۹  در شهر مقدس قم، مقامات  شروع به انكار وسعت همه گیری ویروس كردند. اما پس از دو ماه پذیرفتند که کانون اصلی همه‌گیری  حوزه علمیه این شهر  بوده است که پذیرای دانشجویان مذهبی چینی است. زمانی‌که حقیقت این بیماری همه‌گیر پذیرفته‌شد، رژیم تمام تلاش خود را برای محدود کردن جریان آزاد اطلاعات در مورد بحران بهداشت انجام داد. انتشار اطلاعات غیررسمی در مورد این بحران باعث شده است که بسیاری از روزنامه‌نگاران و شهروند- خبرنگاران احضار و بازجویی شوند و  یا به "شایعه‌پراکنی" متهم شوند. توییتهایی درباره وضعیت بهداشتی در زندان منجر به بازداشت یکی از آنها شده است.


رژیم ایران به جای اطلاع‌رسانی در مورد واقعیت این بیماری همه‌گیر،  عدم شفافیت خود را بیشتر می‌کند و از بحران سلامتی بهره می‌گیزد تا  آتش  تبلیغات ضد آمریکایی خود را  تندتر و تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده را محکوم کند. میل به نشان دادن  اینکه ایران بحران بهداشت را بهتر از غربی‌ها مدیریت می‌کند و اطلاعات غلط دولت (اعلام رسمی نزدیک به ۷۰هزار بیمار مبتلا و تنها ۴۵۰۰ کشته) زندگی میلیون‌ها ایرانی را به خطر انداخته است.



مصر (۱۶۶،-۳)

مبارزه با "خبرهای دروغین" و اطلاعات مربوط به جهان‌گستری کرونا ویروس

اکنون چندین سال است که مصر توانسته است به دو ابزار قدرتمند برای کنترل رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران تکیه کند: شورای عالی نظارت بر رسانه (SCMR) و خدمات اطلاعاتی دولتی (SIS). SCMR از سال۲۰۱۷ تاکنون مجوز تعطیلی بیش از۵۰۰ وب‌سایت را به‌دلیل "انتشار اخبار دروغ" صادر کرده‌است. با بحران ویروس کرونا، مقامات مبارزه با "اخباردروغین" را آغاز کرده‌اند دست کم ده وب‌سایت جدید به همین دلیل بسته‌ شده‌اند. با وجود عدم شفافیت درباره این توقیف‌ها، به نظر می‌رسد که محتوا‌های جرم‌انگاری شده، در بیشتر موارد میزان همه‌گیری ویروس‌کرونا را زیر سؤال برده‌اند و به ظرفیت سیستم بهداشت و درمان کشور برای مقابله با آن ابراز تردید کرده‌اند.


مقامات مصری برای توجیه سرکوب رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران مستقل، خود را برای نشان دادن علل انتشار شایعات و برهم زدن نظم عمومی به زحمت ‌نمی‌اندازند.  روت مایکلسون ، گزارش‌گر گاردین ، برای انتشار یک گزارش علمی که  نشان  می‌داد میزان کشته شدن رسمی بیماران کوید- ۱۹ دست کم گرفته شده است، توسط SIS اخراج شد.  افزون بر این، صرف نظر از بحران بهداشتی، مقامات همچنان به سانسور رسانه های مستقل ادامه می دهند: وب سایت خبری دارب تنها یک ماه پس از راه اندازی آن، بسته شد و هیچ ارتباطی با کوید- ۱۹ نداشت.


عراق (۲-،۱۶۲)

 

پس از اعتراضات، همه‌گیری ویروس کورونا در تیررس مسئولان قرار گرفته است

وضعیت  اسف‌بار روزنامه‌نگاران از  پایان سال ۲۰۱۹  و آغاز اعتراض‌های خیابانی، شتاب دهنده پیوستن عراق به بخش کشورهای سیاه فهرست رده‌بندی بود که نشانگر "وضعیت بسیار بد" است.  در مجموع پنج روزنامه‌نگار کشته شده‌اند. پرشمار شبه نظامیان حاضر در کشور به طور مداوم روزنامه‌نگاران را تهدید به مرگ می‌کنند تا آنها را از پوشش دادن اعتراض‌ها و بازتاب مطالبات بازدارند و همچنین گسترش سرکوب شدید از سوی نیروهای امنیتی که به روزنامه‌نگاران با گلوله‌های جنگی شلیک می‌کنند.

دولت عراق نیز خود نقش‌آفرین تمام عیار اخلال در کار  روزنامه‌نگاران است :  ده‌ها رسانه توقیف شده‌اند زیرا پوشش آنها از اعتراضات برای مقامات نامطلوب تلقی شده است. از زمان آغاز بحران بهداشتی، اکنون خبرهای مرتبط با بیماری همه‌گیر کوید-۱۹ است که در جلوی چشم مسئولان قرار دارد. کمیسیون رسانه‌ها و ارتباطات (MCC) تصمیم گرفت خبرگزاری رویترز را برای سه ماه توقیف کند. اتهم این بود که در مطلبی از پزشکان که نام‌شان فاش نشده بود  گفته‌شود مقامات آنها را از سخن گفتن با رسانه‌ها منع کرده‌اند. اقلیم خودمختار کردستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. وزیر بهداشت خواهان توقیف شبکه تلویزیونی NRT  شده است که در گزارشی گفته است مقامات به منظور منصرف کردن مردم از تظاهرات، آگاهانه تعداد افراد بیمار را بیش از حد ارزیابی کرده‌اند.

 


آفریقا

کومور (۱۹-،۷۵)

 

بحران ویروس کرونا وخامت نگران‌کننده آزادی مطبوعات را آشکار کرده است

ضرب و شتم‌، دستگیری، ترس، سانسور ... موجی از نقض آزادی مطبوعات، بی‌سابقه در سال‌های اخیر، در حاشیه همه پرسی جنجالی قانون‌گذاری سال ۲۰۱۸ و انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۹ گریبان‌گیر روزنامه‌نگاران شده است. این کشور که یک شاگرد به نسبت خوب در قاره آفریقا بوده است، در دو سال گذشته در فهرست رده‌بندی آزادی جهانی اطلاع‌رسانی  ۲۶ رتبه سقوط کرده است، از جمله ۱۹ رتبه فقط در یک سال گذشته، دومین فروافتادن بزرگ در سال  ۲۰۲۰ است.

بحران ویروس کرونا آزمونی است که نشان خواهد داد که آیا این فروافتادن پی‌درپی در سیاهی تنها پرانتزی بوده است در بستر وضعیت اجتماعی و سیاسی آشفته. نخستین نشانه‌هایی که از سوی مقامات فرستاده شد نگران‌کننده است و نشان می‌دهد که تلاش برای به‌زانو درآورن مطبوعات ادامه دارد. یک روزنامه‌نگار از La Gazette des Comores در یک تحقیق فاش کرد که چرا کومور یکی از تنها کشورهای باقی‌مانده آفریقایی  است که هیچ مورد مثبتی از ویروس کرونا در آن گزارش نشده‌است، نمونه‌هایی که از نخستین موارد مشکوک به‌بیماری گرفته شده بود برای تجزیه به آزمایشگاه ارسال نشده‌اند. او با پیگرد قانونی ِدولت تهدید شد و مقامات بهداشتی به دنبال شناسایی منبع اطلاعات او بودند.

 در کل، این بحران نشانگر تلاشی است برای انحصاری کردن اطلاعات با محروم کردن روزنامه‌نگاران از حق انجام کاووشگری مستقل و  فاصله گرفتن از سخنرانی‌های رسمی. شماری از مدیران و سردبیران رسانه‌ها در "کمیته هماهنگی ملی" در مورد ویروس کرونا بها مدیریت سخنگوی دولت مشارکت دارند. در نتیجه، درحالی که ارتباطات رسمی اغلب صفحات اول روزنامه‌ها را تشکیل می‌دهد و به نامه‌های رادیویی تحمیل می‌شود، مقالات و گزارش‌هایی که از مدیریت این بحران انتقاد می کند، بی‌اثر یا حتی سانسور می‌شوند.



امریکا

برزیل (۳-،۱۰۷)

در رویارویی با خطر ویروس، حمله‌ها به رسانه‌ها دوبرابر شده ‌است

به‌ قدرت رسیدن رئیس‌جمهور بولسونارو در ژانویه سال ۲۰۱۹ تا حدود زیادی در دو سال گذشته به فرو افتادن کشور در فهرست رده بندی RSF کمک کرده است. افروافتادنی که گمان می‌رود با حضور رئیس‌جمهور جایر بولسونارو ادامه خواهد داشت، رئیس‌جمهوری که با تشویق خانواده و چند عضو دولت، مدام  برخی از مهمترین روزنامه‌نگاران و رسانه‌های کشور را مورد توهین و تحقیر قرار می‌دهد، فضای تنفر و بی‌اعتمادی نسبت به نقش‌آفرینان خبر را تقویت می‌کند.


رئیس‌جمهوربولسونارو در رویارویی با خطر ویروس، که برزیل را به بدترین کشور در آمریکای لاتین تبدیل کرده است، حملات خود را به مطبوعات دو برابر کرده است. بولسونارو در مصاحبه با تلویزیون در  22 مارس گفت: "به‌زودی مردم متوجه خواهند شد که آنها توسط رسانه‌ها فریب خورده اند." دو روز بعد، پس از توصیف کووید-۱۹ به‌عنوان "آنفولانزای کوچک"، بخش بزرگی از رسانه‌ها را به تلاش برای گسترش ترس و وحشت در کشور متهم کرد. در۲۸ مارس، وزیر بهداشت خود انریک ماندتا  در  پیروی از او  در مصاحبه ای کار مطبوعات را "نکبت‌بار" و "سمی" توصیف کرد و از برزیلی‌ها خواست تا "تلویزیون خود را خاموش کنند. " رئیس‌جمهور بولسوناروکه مدام در تناقض‌گویی است و دستورالعمل‌های محدودیت‌کننده دولت خود و توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) را نادیده می‌گیرد، سرانجام نوشته‌هایش سانسور شد - اتفاق بسیار نادر برای رئیس یک  دولت که  توسط  سکو‌های توییتر و اینستاگرام برای مواضع غیر مسئولانه‌اش سانسورشود.



اروپا - بالکان

مجارستان (۲-،۸۹)

     

فشار شدید و نامحدود بر رسانه‌ها به لطف "قانون ویروس کرونا"

نخست وزیر ویکتور اوربان که از سال ۲۰۱۸ کشورش ۱۶ رتبه  در فهرست فرو افتاده ‌است، از این بیماری برای تقویت زرادخانه خود در برابر آزادی رسانه‌ها استفاده کرده است. قانون اضطراری موسوم به قانون "ویروس" به این کشور عضو اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد تا انتشار اطلاعات ندرست را تا پنج سال زندان مجازات کند. در آغاز دستگاه اجرایی خودسرانه تصمیم خواهند گرفت  که آیا اطلاعات درست است یا نادرست، اینگونه به دولت اجازه می‌دهد تا کنترل مستقیم روی اتاق‌های خبر  داشته باشد که در جهت مورد نظر اطلاع رسانی نمی‌کنند. این قانون، که به دولت اجازه می‌دهد تا برای مدت نامحدود قانونگذاری کند، تهدیدی است  تا آخرین راه  اطلاعات مستقل را نابود کند.


وضعیت پیش از تصویب این قانون نیز بسیار بحرانی بود: دسترسی به اطلاعات  به ویژه برای  روزنامه‌نگاران مستقل سخت بود، از حضور در برخی از رویدادها و حتی مراجعه به اعضای مجلس محروم بودند. چشم‌انداز تاریکتر شده است زیرا تمام اختیارات اعطا شده به نخست وزیر با یک کمپین نفرت‌پراکنی دوبرابر شده ‌است. رسانه‌های نزدیک به دولت خواستار "بازداشت" روزنامه نگاران منتقد به‌عنوان "همدستان ویروس کرونا" و "احمق‌های فقیر" شده‌اند.


روسیه سفید (۱۵۳)

     

سرکوب شدید با همه‌گیری ویروس کرونا بیشتر شده است

در روسیه سفید، روزنامه‌نگاران، وبلاگ‌نویسان و رسانه‌های مستقل مدتهاست كه هدف اصلی سرکوب حکومت قرار هستند. بحران بهداشتی، سرکوب آنها را تشدید کرده‌است. سرگئی ساتسوک، روزنامه‌نگار تحقیقی به دلیل تحقیقاتش در سیستم درمانی کشور  و پس از نوشتن سرمقاله در رسانه آنلاین خود Ejednevnik  و زیر سؤال بردن آمار رسمی در مورد همه‌گیری ویروس کرونا، با حکم ۱۰ سال زندان روبرو است. این روزنامه‌نگار همچنین از دستور رئیس‌جمهور لوكاشنكو مبنی بر "مراقبت" از رسانه‌هایی که این بیماری همه‌گیر را پوشش می‌دهند و متهم کردنشان به "كإشت وحشت" انتقادکرد.


 روزنامه‌نگاران بلاروس نیز از زمان شروع این بیماری همه‌گیر، با افزایش عدم شفافیت نهادها روبرو هستند. وزارت بهداشت، که اکنون تمایلی به پاسخگویی به پرسش‌های روزنامه‌نگاران ندارد، به روزرسانی منظم درباره پرونده‌های ویروس کرونا را  ارائه نمی‌دهد. این سکوت باعث گسترش شایعات شده است. بیش از همه این خود رئیس‌جمهور است که در پخش  اطلاعات نادرست مشارکت دارد : "تراکتور همه را درمان خواهد کرد"، او با این سخن در ۱۶ مارس با اشاره به کار ظاهراً سالم در مزارع در حومه شهر، خطرناک بودن ویروس کرونا را  انکار کرد. او در همان سخنرانی به مردم توصیه کرد که ودکا بنوشند یا به سونا بروند و "ویروس را بکشند".

Publié le
Updated on 21.04.2020