آزادی رسانهها و آزادی بیان دو اصل بسیار محترم در کاستاریکا هستند که استثنایی در آمریکای لاتین است. با این وجود در سال ۲۰۲۲، دولت برخی رسانهها را مورد حمله لفظی قرار داد و دسترسی آنها به اطلاعات دولتی محدود شد.
دورنمای رسانهای
دورنمای رسانهای متنوع است و شامل رسانههای تجاری خصوصی، رسانههای دولتی، شبکههای تلویزیونی فرهنگی و مذهبی، و رسانههای دانشگاهی و آموزشی میشود. چند رسانه گوناگون وجود دارند که یک منطقه یا سراسر کشور را پوشش میدهند، روزنامهنگاران این کشور میتوانند کار خود را بدون هرگونه بازدارندهای انجام دهند و چارچوب قانونی مستحکمی برای آزادی بیان وجود دارد.
زمینه سیاسی
تفکیک قوا در کشور مورد احترام است و همچنین به نهادهای کنترل و نظارت احترام گذاشته میشود. هیچ حزب چیرهای وجود ندارد که هنگام قانونگذاری باعث ایجاد بحث و گفتگو میان بازیگران مختلف شود. حکومت معمولا در کار رسانهها دخالت نمیکند. با این وجود در سال ۲۰۲۲، دولت برخی رسانهها و روزنامهنگاران را مورد حمله لفظی قرار داد و برخی نهادهای دولتی از ارائه اطلاعات دولتی و مهم به آنها سر باز زدند.
چارچوب حقوقی
در قانون اساسی کاستاریکا آمده است هیچ کس نمیتواند برای اظهار نظر خود اذیت و آزار شود و این که همه میتوانند ارتباطاتی آزادانه داشته باشند و دیدگاههای خود را بدون سانسور منتشر کنند. بعلاوه، این کشور پیمان آمریکایی حقوق بشر را امضا کرده است که در ماده ۱۳ آن حق آزادی بیان و عقیده برای همه درج شده است و این آزادی بیان نمیتواند هرگز با هیچ ابزاری محدود شود. برای استفاده از اینترنت هیچ محدودیتی وجود ندارد و هیچ مقرراتی علیه خبرهای نادرست وجود ندارد و به جای آن این کشور برای مقابله با اخبار نادرست به آموزش روی آورده است.
زمینه اقتصادی
به برکت اصلاحات مالیاتی که در ۲۰۱۸ تصویب شد و تمدید توافق دریافت خدمات از صندوق جهانی پول، کاستاریکا توانسته از نظر اقتصادی به ثبات برسد و نتایج مالی خوبی نشان داده است. دولت سیاست خود در کنترل هزینههای دولتی را ادامه میدهد که شامل هزینههای تبلیغی است و بر درآمد بسیاری از رسانهها اثری منفی گذاشت. اقتصاد کشور از تبعات همهگیری کووید-۱۹ بهبود یافته است. بزرگترین منبع درآمد این کشور محصولات کشاورزی است و عرصه فناوری اطلاعات و خدمات تجاری در ردیف بعدی قرار دارند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
کاستاریکا یک دموکراسی تمام عیار است که به خاطر کثرتگرایی و احترام به روند انتخابات، آزادیهای مدنی و مشارکت سیاسی شناخته میشود. تلویزیون اولین منبع مردم برای دریافت اخبار و اطلاعات است و پس از آن گفتگو با دوستان و خویشاوندان، رسانههای اجتماعی، رادیو و نشریات قرار دارند. این کشور به پناهگاهی برای شهروندان کشورهای دیگر که در خطر یا تحت آزار هستند، مبدل شده است. بویژه در سالهای اخیر که مامنی امن برای روزنامهنگاران نیکاراگوئهای بوده است.
ایمنی
علیرغم تلاشهای دولت برای دشمنانگاری رسانهها منتقد، خبرنگاران با تهدیدی علیه امنیت جسمی یا زندان از سوی دولت روبهرو نیستند و زیر نظرداشت قرار ندارند. انجام روزنامهنگاری مورد حفاظت چارچوب قانونی کشور است و دادگاههای قانون اساسی از محرمانه بودن منابع خبرنگاران حفاظت میکنند و آزادی رسانهها را در موکراسی مهم میشمارند.