غنا که یکی از دموکراتیکترین کشورهای آفریقا شناخته میشود از دورنمای رسانهای متنوع و کثرتگرایی برخوردار است. با این وجود، ایجاد رسانههایی به دست سیاستمداران موجب پدید آمدن محتوای رسانههایی قطبی و جانبدارانه شده است.
دورنمای رسانهای
از وقتی قانون اساسی مصوب ۱۹۹۲ به رسانههای جدید اجازه داد بدون نیاز به مجوز تاسیس شوند حداقل ۱۰۰ رسانه در غنا به راه افتادند که شامل ایستگاههای رادیویی، شبکههای تلویزیونی و سایتهای اینترنتی میشوند. بسیاری از رسانههای خصوصی مانند جوی نیوز (Joy News)، مایجویآنلاین (myjoyonline)، و پیس افام (Peace FM) خیلی محبوب هستند که نشانگر میزان بالای تنوع و کثرتگرایی در این عرصه است. این رسانهها مستقل و به دور از فشار و محدودیتهای سیاسی عمل میکنند. رسانه دولتی غنا برودکستینگ کورپوریشن (Ghana Broadcasting Corporation) و شبکههای رادیو و تلویزیون آن به نام جیبیسی تیوی (GBC TV) و جیبیسی رادیو (GBC Radio) در سراسر کشور برنامه پخش میکنند. همچنین رادیوهای محلی در سراسر کشور فعال هستند. با این وجود تمهیداتی که به دست مقامات برای ترویج تنوع اتخاذ شد در سالهای اخیر مورد استفاده سیاستمداران قرار گرفته است تا رسانههای حزبی خود را تاسیس کنند.
زمینه سیاسی
با وجود این که غنا نمونه دموکراسی پایدار در منطقه تلقی میشود اما در سالهای اخیر روزنامهنگاران با فشار روزافزونی مواجه بودند. آنها برای حفاظت از شغل و امنیت خود مجبور هستند به خودسانسوری روی بیاورند چرا که دولت در مواجهه با انتقاد از خود بردباری نشان نمیدهد. افزون، یک سوم رسانهها در تملک سیاستمداران یا افرادی هستند که به احزاب سیاسی وابستهاند. محتوای تولیدی آنها به طور عمده حزبی و سیاستزده است. دولت اعضای کمیسیون ملی رسانهها را تعیین میکند اما هیچ نفوذی در انتصاب مدیران رسانههای خصوصی ندارد.
چارچوب حقوقی
آزادی رسانهها در قانون اساسی مصوب ۱۹۹۲ تضمین شده است. رسانهها میتوانند آزادانه کار خود را انجام دهند و باید از مقررات کمیسیون ملی رسانه (National Media Commission) پیروی کنند. قانون دسترسی به اطلاعات مصوب ۲۰۱۹ به روزنامهنگاران اجازه میدهد خواستار دسترسی به اطلاعاتی شوند که به نفع همگان است. با این وجود، تبصرهای در این قانون هزینهای را برای درخواست اطلاعات به زبانی غیر از انگلیسی مقرر میدارد و از این تبصره برای رد درخواست روزنامهنگاران برای دسترسی به اطلاعات استفاده شده است.
زمینه اقتصادی
در غنا بیشتر رسانهها با مشکلات مالی مواجهاند که در دستمزد پایین و شرایط کاری متزلزل روزنامهنگاران مشهود است. نشریات جدید به راه میافتند و پس از چند ماه تعطیل میشوند چون نمیتوانند از پس هزینه انتشارات برآیند. از سوی دیگر، رسانههای حکومتی از قراردادهای تبلیغاتی دولت و پرداختها برای انتشار اخبار بهره میبرند. تبلیغات دولتی به گونهای غیر شفاف و با روندی غیرمنصفانه اعطا میشوند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
فرهنگ هیچگاه بازدارندهای برای انجام کار روزنامهنگاری در غنا نبوده است. در کل مدارای فرهنگی و مذهبی بالایی در این کشور حاکم است که اجازه میدهد روزنامهنگاران بدون هیچ دشواری خاصی و بدون ترس از اقدامات تلافیجوایانه به همه موضوعهای اجتماعی بپردازند.
ایمنی
در سالهای اخیر امنیت روزنامهنگاران رو به وخامت گذاشته است. در فوریه ۲۰۲۲، سه روزنامهنگار طی مدت ۸ روز بازداشت شدند و فرد چهارم هم به نحوی وحشیانه ضرب و شتم شد. در مه ۲۰۲۲ سه فرد ناشناس به یک ایستگاه رادیویی حمله کردند، تجهیزات آن را تخریب کردند و به مجری و تهیهکننده برنامهای که در حال پخش بود حمله کردند. رهبران سیاسی هم دوباره روزنامهنگاران تحقیقی را به مرگ تهدید میکنند. بیشتر موارد خشونت پلیس علیه روزنامهنگاران پیگیری نشده است.