روزنامهنگاری با کیفیت و چیره که درباره وقوع جرم و فساد تحقیق میکند میان خبرهای نادرست و پروپاگاندا دورگیر شده است. در حالی که چارچوب حقوقی مستحکم است اما روزنامهنگاران با فشار سیاسی و بخشودگی از مجازات عاملان جنایاتی که علیه آنان انجام میشود تهدید میشوند.
دورنمای رسانهای
با بیش از ۲۵۰۰ رسانه ثبت شده در کشور بازار رسانهها چند پاره است. پراثرترین رسانهها رادیو و تلویزیون همگانی آرتیاس (RTS) و شبکه تلویزیونی مستقل ان۱ (N1) و همچنین چندین نشریه زرد هستند. روزنامهنگاری تحقیقی و مقالات برتر مخاطبان اندکی دارد چون تنها در فضای آنلاین و در چند رسانه مستقل منتشر میشوند. شبکه آرتی (RT) تلویزیون پروپاگاندای روسیه (که پیشتر راشا تودی (Russia Today) نام داشت) پس از آنکه به خاطر حمله روسیه به اوکراین به عنوان بخشی از تحریمهای اتحادیه اروپا علیه این کشور، از کار در کشورهای این اتحادیه ممنوع شد، در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد به زودی شعبه صرب زبان شبکه خود را با نام آرتی بالکان (RT Balkan) به راه خواهد انداخت.
زمینه سیاسی
در فضای سیاسی بسیار قطبی شده روزنامهنگاران پیدرپی مورد حملههای سیاسی قرار میگیرند که توسط اعضای حزب حاکم بر کشور انجام و با پخش در برخی شبکههای تلویزیون ملی تشدید میشود. نه سیاستمداران و نه نهادهای کشور، شامل نهاد مقرراتی رسانههای الکترونیک (Regulatory Authority of Electronic Media)، که بیشتر از افراد منتصب دولت تشکیل میشوند مایل به اصلاح این وضع نیستند. فزون، روزنامهنگاران منتقد حزب حاکم دسترسی محدودی به مصاحبه با نمایندگان دولت و اطلاعات دولتی دارند.
چارچوب حقوقی
در حالی که صربستان یکی از پیشروترین قانونها را در عرصه رسانه دارد و قانون اساسی آن آزادی بیان را تضمین میکند اما روزنامهنگاران در فضایی ناساز کار میکند که بانی خودسانسوری است. مقررات ناظر بر نحوه رفتار دادستانی و ماموران پلیس هنگام مشاهده حمله به روزنامهنگاران در برخی موارد منجر به نتایج مثبتی شده است. با این وجود، دستگاه قضایی که به بسیاری از موضوعهای مرتبط با رسانهها، از آن میان آیین نامه هان بستن (SLAPPs),، رسیدگی میکند هنوز استقلال و کارآمدی خود در حفاظت از آزادی رسانهها را اثبات نکرده است.
زمینه اقتصادی
بیشتر رسانهها درآمد خود را از تبلیغات و کمکهای غیرشفاف دولتی کسب میکنند. دسترسی به هر دوی این منابع بیشتر توسط حزب حاکم کنترل میشود و به جانبداری هر رسانه از آنها بستگی دارد. تمرکز مالکیت رسانهها یکی دیگر از دغدغههای نوظهور است و شرکت حکومتی تلکام صربیا (Telekom Srbija) و شرکت خصوصی اسبیبی (SBB) جنگی بر سر دسترسی، پخش برنامه و تعداد کاربر به راه انداختهاند.
زمینه اجتماعی – فرهنگی
روزنامهنگاران زن در این کشور همچنان به دلیل گزارشها و جنسیت خود مورد هدف قرار میگیرند. گروههای راست افراطی رسانههایی را هدف میگیرند که به نفع پناهندگان و مهاجران گزارش میدهند.
ایمنی
در حالی که تلاشهایی برای بهبود امنیت روزنامهنگاران و مبارزه با بخشودگی از مجازات کارگزاران جرایم علیه آنان انجام شده است،به مانند تشکیل کارگروهها و معرفی شماره تماس تلفنی درخواست کمک برای کارمندان ، اما روزنامهنگاران صرب احساس امنیت و مورد حفاظت بودن جدی نمیکنند. این امر با این واقعیت هم تشدید میشود که بسیاری از حملههای جدی علیه روزنامهنگاران همچنان روشن نشده است، مانند ترور اسلاوکو چورویا (Slavko Ćuruvija) که در سال ۱۹۹۹ اتفاق افتاد.