بیست و پنج سال پیش بوتان یکی از آخرین کشورهایی بود که مجوز استفاده از تلویزیون و اینترنت را صادر کرد اما اکنون دورنمای رسانهای این پادشاهی واقع در هیمالیا به سرعت در حال تکامل است.
دورنمای رسانهای
کونسل (Kuensel) روزنامه اصلی کشور که به دو زبان انگلیسی و دزونگخا منتشر میشود روزنامهای دولتی است. شروع گذار بوتان به دموکراسی در اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی با پدید آمدن مطبوعات خصوصی مانند بوتان تایمز (Bhutan Times) و بوتان آبزرور (Bhutan Observer) همراه شد. بوتان برودکستینگ سرویس (Bhutan Broadcasting Service)، رسانه شنیداری و تصویری حکومت نیز امتیاز ویژهای برای خود ندارد و استقلال سردبیری آن تضمین میشود. اینترنت بوتان هم اکنون به سرعت در حال گسترش است و اخبار و اطلاعات بیشتری در وبلاگها و رسانههای اجتماعی در گردش است.
زمینه سیاسی
پادشاهی مشروطه در بوتان با قانون اساسی ۲۰۰۸ ایجاد شد که آزادی رسانهها را نیز به رسمیت میشناسد. فشاری که دولت میتواند بر رسانهها وارد کند با نظام پارلمانی محدود شده است که اجازه میدهد تا اندازهای کثرتگرایی در این عرصه تحقق یابد.
چارچوب حقوقی
قانون اطلاعات، ارتباطات و رسانه مصوب ۲۰۱۸ بر قدرت نهاد رسانه و اطلاعات و ارتباطات بوتان مهر تایید زد. هر پنج عضو آن مستقیما توسط دولت منصوب میشوند که تهدیدی جدی علیه استقلال رسانهها است. روزنامهنگاران گزارش کردهاند به سختی میتوانند به اطلاعات دولتی دست یابند. این امر و به ویژه کاغذبازی سلطنتی فرهنگ مخفیکاری و عدم اعتماد به رسانهها را بیشتر و منجر به محرومیت شهروندان از دسترسی به اطلاعات به نفع همگانی شده است. شکایتهای اخیر به دلیل افترا و قانون امنیت ملی هرگونه تلاشی را که منجر به ایجاد «سوء تفاهم یا خصومت میان دولت و مردم» شود مجازات و به مثابه ترمزی جلوی آزادی روزنامهنگاری عمل میکند.
زمینه اقتصادی
مطبوعات خصوصی به فعالیت در شرایط اقتصادی سخت، با خوانندگانی اندک و تبلیغات ناکافی ادامه میدهند. بیشتر تبلیغات از طرف دستگاههای دولتی داده میشود که ۸۰ درصد درآمد تبلیغاتی مطبوعات را تشکیل میدهد. این مساله میتواند مستقیما بر تصمیمهای سردبیری تاثیر بگذارد. در سال ۲۰۱۲، دولت به بازپسگیری تبلیغات خود از هفتهنامه بوتانیز (Bhutanese) به تلافی انتشار مقالهای که موارد فساد را فهرست کرده بود، متهم شد. این کاهش تبلیغات به عنوان اخطاری برای تمام رسانهها انگار شد.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
میزان زیاد خودسانسوری یکی از مشکلهای اصلی سرزمینی است که رتبه بالایی در «خوشحالی خالص ملی» دارد. بسیاری از روزنامهنگاران از پوشش موضوعهای حساس اجتناب میکنند چرا که میترسند چون فردی که نظم اجتماعی را به چالش میکشد شناخته شوند. رسانهها به ندرت به وضعیت مردم لوتشامپا اشاره میکنند که اقلیت نپالی مستقر در جنوب کشور هستند.
ایمنی
روزنامهنگاران به ندرت قربانی تهدیدهای جسمی میشوند. اما در نتیجه توسعه رسانههای اجتماعی در بوتان، روزنامهنگارانی که گزارشهای تحقیقی یا دیدگاههای آنان باعث آزردگی و رنجش خاطر شود، ممکن است هدف کارزارهای آزارگری آنلاین قرار بگیرند که به دست کنشگران سیاسی به راه میافتد که از ترکیب ضد اطلاعات، اتهام زدن و گاهی حملات نژادپرستانه برای آزار خبرنگاران بهره میگیرند.