رسانهها از چارچوب حفاظتی قانونی کارآمدی برخوردار هستند و شهروندان به آنها اعتماد زیادی دارند اما استقلال آنها که پیش از این نیز برای اندازه کوچک بازار تضعیف شده است با تهدیدهایی از سوی صنعت ماهیگیری، بزرگترین بخش اقتصادی کشور، روبهرو است.
دورنمای رسانهای
تمرکز بالای مالکیت رسانهها از ویژگیهای بازار کوچک رسانههای این کشور است. در حالی که این تمرکز در سالهای اخیر کمی کاهش یافته است اما رسانهها هنوز در سیطره چهار شرکت بزرگ قرار دارند. این کشور جزیرهای دو روزنامه بزرگ دارد که مرگونبلاویو (Morgunblaðið) قدیمیترین آنها است و همچنین چند هفتهنامه و دوهفتهنامه، شبکههای تلویزیونی و ایستگاههای رادیویی، از جمله رسانه حکومتی آریووی (RUV)، در دورنمای رسانهای کشور فعال هستند. در سالهای اخیر چند سایت خبری پرنفوذ هم در فضای آنلاین ایجاد شدهاند.
زمینه سیاسی
رسانههای بزرگ ملی از استقلال بهرهمند هستند و این استقلال مورد حفاظت قانونهای کشور و همچنین استانداردهای سازمانهای رسانهای است. این مساله درباره آریووی هم صادق است که مدیران آن توسط مجلس کشور منصوب میشوند. با این وجود، روزنامهنگاران نسبت به نفوذ شرکتها و مقامهای محلی بیشتر آسیبپذیر هستند. در سالهای اخیر مجلس به نهادی برای ابراز انتقادهای تند از روزنامهنگاران مبدل شده است که بسیاری از خبرنگاران آن را گونهای از فشار سیاسی تلقی میکنند.
چارچوب حقوقی
چارچوب قانونی کشور تضمینهایی را در زمینه آزادی رسانهها، دسترسی به اطلاعات دولتی، و استقلال از دولت برای روزنامهنگاران و رسانهها فراهم میآورد. در تکمیل آن هم یک نظام مقرراتی خودساخته بر اساس منشور اخلاقی ملی وجود دارد که بیشتر رسانهها از آن پیروی میکنند. افترا همچنان جرم تلقی میشود و اجتناب روزنامهنگاران از پرداختن به برخی موضوعها را ممکن میکند.
زمینه اقتصادی
روزنامهنگاری تحقیقی پس از ارائه گزارشهایی مفصل درباره پروندههای عظیم فساد، دورانی پویا را تجربه کرد. اما درآمد تبلیغات که به هر صورت به دلیل اندازه کوچک بازار محدود است، در نتیجه همهگیری کووید-۱۹ بیشتر تضعیف شد. برای جبران این امر دولت کمکهای مالی بیسابقهای برای حمایت از رسانهها ارائه کرد اما برخی نگرانند این کمک به نفع شرکتهای بزرگ و به ضعیف کردن کثرتگرایی در رسانهها باشد.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
رسانههای ایسلند از اعتماد قابل توجه مردم برخوردارند چون شهروندان برای دریافت خبرهای درست درباره همهگیری به آنها اتکا میکنند، اما استقلال روزنامهنگاری با منافع تجارتها تهدید میشود که از این میان میتوان به صنعت ماهیگیری اشاره کرد که نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا میکند. شرکتهای بزرگ مالکان رسانهها هستند که تردیدهایی درباره تضاد منافع آنها ایجاد میکند. بعلاوه از سال ۲۰۲۰، خبرنگاران درباره «رسوایی ماهی گندیده» تحقیق میکنند که دربارهی پرونده فساد اقتصادی و فرار از مالیات یکی از بزرگترین شرکتهای ماهیگیری ایسلند است و در این باره کارزار بدنام کردن علیه روزنامهنگاران به دست این شرکت به راه افتد.
ایمنی
خبرنگاران کمابیش از خشونت جسمی در امان هستند اما روزنامهنگاران زن گاهی هدف تهدیدهای تلفنی و اظهارات ناشایست در شبکههای اجتماعی قرار میگیرند.