در ایتالیا، به ویژه در جنوب کشور، آزادی رسانهها همچنان هم از سوی سازمانهای مجرمانه مافیایی تهدید میشود و هم توسط گروههای افراطی یا اعتراضی که دست به خشونت میبرند. این امر در دوران همهگیری کووید-۱۹ افزایش قابل توجهی داشت و هنوز مانع کار حرفهای اصحاب رسانه، بویژه هنگام تظاهراتهای خیابانی میشود.
دورنمای رسانهای
دورنمای رسانهای ایتالیا توسعه یافته است و طیف گوناگونی از رسانهها دارد که تنوع واقعی آرا و دیدگاهها را تضمین میکند. رسانههای دیداری و شنیداری شامل چند شبکه تلویزیونی دولتی، مانند رای ۱ (Rai 1)، و ایستگاههای رادیویی دولتی است و همچنین رادیوها و تلویزیونهای خصوصی فراوانی در کشور فعالیت دارند. همین تنوع در رسانههای چاپی هم دیده میشود که حدود ۲۰ روزنامه با بیش از ۲۰ هزار نسخه دارد، همچون کوریر دلا سرا (Corriere della Sera) و ریپابلیکا (La Repubblica)، و نزدیک به ۵۰ هفتهنامه که در نسخههای بالایی منتشر میشوند، مانند اسپرسو (L'Espresso) و فامیگلیا کریستیانا (Famiglia Cristiana)، و بسیاری نشریات دیگر که در کنار سایتهای خبری گوناگونی فعالیت میکنند.
زمینه سیاسی
به طور عمده روزنامهنگاران ایتالیایی از فضایی آزاد بهرهمند هستند. اما گاهی تسلیم که خود سانسوری میشوند، پیروی از مواضع سردبیری سازمان خبری خود، اجتناب از شکایات افترا و دیگر مسائل حقوقی و ترس از اقدامهای تلافیجویانه به دست گروههای افراطی و سازمانهای مجرمانه از جمله دلایل این تصمیم هستند.
چارچوب حقوقی
میزانی از ناکارآمدی قوه مقننه جلوی تصویب لوایح گوناگونی را گرفته است که برای حفظ و حتی بهبود آزادی رسانهها پیشنهاد شدهاند. این امر تا حدی محدودیتهایی را توضیح میدهد که برخی خبرنگاران آنها را هنگام کار خود تجربه میکنند. از افترا هنوز جرمزدایی نشده است و همهگیری کووید-۱۹ دسترسی رسانهها به اطلاعات حکومتی را سختتر و پیچیدهتر کرده است.
زمینه اقتصادی
میزانی از ناکارآمدی قوه مقننه جلوی تصویب لوایح گوناگونی را گرفته است که برای حفظ و حتی بهبود آزادی رسانهها پیشنهاد شدهاند. این امر تا حدی محدودیتهایی را توضیح میدهد که برخی خبرنگاران آنها را هنگام کار خود تجربه میکنند. از افترا هنوز جرمزدایی نشده است و همهگیری کووید-۱۹ دسترسی رسانهها به اطلاعات حکومتی را سختتر و پیچیدهتر کرده است.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
قطبی شدن جامعه ایتالیا هنگام همهگیری کووید-۱۹ بر روزنامهنگاران هم اثر گذاشته است. به هنگام اعتراضهای مردمی علیه تمهیدات اتخاذ شده توسط مقامهای دولتی برای مبارزه با همهگیری، شماری از آنها قربانی حملههای جسمی و کلامی شدند. قطبیشدن جامعه ادامه دارد و حول محور موضوعهای سیاسی یا عقیدتی مرتبط با اتفاقات جاری تقویت میشود.
ایمنی
روزنامهنگارانی که درباره سازمانهای مجرمانه و فساد تحقیق میکنند به گونهای نظاممند تهدید میشوند و گاهی هدف خشونت جسمی قرار میگیرند که شامل آتش زدن خودرو و خانه آنها میشود. کارزارهای ترساندن در فضای آنلاین به راه میافتند تا روزنامهنگارانی را «مجازات» کنند که جرات پرداختن به چنین موضوعهای حساسی را دارند. در حال حاضر حدود ۲۰ روزنامهنگار از حفاظت دائمی پلیس برخوردارند چون قربانی ترساندن، تهدید به مرگ و حمله شدهاند.